Günümüzde,
ticarette, sosyal medya ve internet kullanımı çok yaygınlaşmış olup adeta
yüzyüze gerçekleşen ticareti oransal olarak geçmiştir. Ayrıca, bazı ürünlerin
sosyal medya üzerinden satışı daha kolay hale gelmiş ve ikinci el (kullanılmış)
ürün satışları da talep görmeye başlamıştır. Artık mobilyadan süt ürünlerine,
gıda ürünlerinden ikinci el giyim ürünlerine, araç parçalarından elektronik
ürünlere kadar her türlü ürün satışı internet veya sosyal medya
platformlarından yapılabilmektedir. Ancak, bu satışların vergiye tabi olması ve
vergilendirme şekli, satılan ürünlerin niteliğine, tedarik edilme şekline,
üretiminde kullanılan makine ve ekipmanın niteliğine göre değişmektedir. Buna
göre, aşağıda, vergiye tabi olan veya muaf – istisna olan faaliyetler hakkında
açıklamalar yapılmış ve bazıları hakkında örnekler verilmiştir. Bu bağlamda,
sosyal medya ve internet üzerinden satış yapmanın kolaylığı ve cazibesi
yanında, ileride sıkıntı yaşanmaması bakımından, vergilendirme hususunun da
dikkate alınması önemli olacaktır.
1- İnternet ve
Sosyal Medya Uygulamaları Üzerinden Satış Yapan Esnafın Durumu:
Normal
ticari faaliyetini esnaf (ticari kazanç mükellefi) olarak yürütenler, iş
yerlerinde sattıkları ürünleri instagram ve facebook gibi sosyal medya platformlarında
da pazarlamakta ve bu yöntemle sipariş alarak ürünleri müşterilerine kargo ile
göndermektedirler. Ayrıca, mükellefler, (Trendyol, Hepsiburada, Sahibinden,
n11, Gittigidiyor) gibi internet siteleri üzerinden de satış yapılmaktadır. Bu
şekilde internet siteleri veya sosyal medya platformları üzerinden tapılan
ticaretin esnaf (niteliğindeki mükellef) açısından normal satışlarından
herhangi bir farkı yoktur. Bu nedenle bu şekilde yapılan satışlar için de
(işyerinde yapılan satışlarda olduğu gibi) fatura veya perakende satış fişi
düzenlenmesi ve hasılat olarak beyan edilmesi gerekmektedir.
2- Satın Aldıkları
Veya Sahibi Oldukları Kullanılmış (İkinci El) Ürünleri Sosyal Medya veya İnternet Üzerinden Satanların
Durumu:
Satın
aldıkları malların niteliğinde herhangi bir değişiklik yapmadan instagram ve
facebook gibi sosyal medya platformlarında veya (sahibinden.com gibi) internet
siteleri üzerinden pazarlayarak satanlar, yaptıkları işlemlerin sürekliliği
durumunda ticari kazanç mükellefi olarak vergilendirilecektir. Buna ilişkin
farklı durumlara aşağıda örnek verilmiştir.
Örnek 1: Herhangi bir vergi mükellefiyeti olmayan Bay (Ali
Yıldız) ticari faaliyette bulunan ve mali durumu sıkışık olan oto lastik
satıcısı arkadaşından uygun fiyata 40 adet kullanılmamış lastik almış ve bu
lastikleri instagram üzerinden satışa çıkarmıştır. Buna göre;
- Bay (Ali Yıldız)
lastiklerin tamamını lastik alım satım faaliyetinde bulunan oto lastik
şirketine satar ve aynı takvim yılı içinde başka bir alım satım işi yapmaz ise
bu satıştan elde ettiği kazanç arızi ticari kazanç olup yıllık beyanname ile
beyan edilmesi gerekir. Benzer şekilde Bay (Ali Yıldız) ticarete aracılık
yapmak amacıyla hareket eder ve oto lastik alımı yapmak isteyen şirket ile oto
lastik satıcısı arkadaşını bir araya getirerek yapılan ticaretten pay alırsa,
bu durumda da şahsın bu işten (aracılık faaliyetinden) elde ettiği
kazancın arızi ticari kazanç olup yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir.
Bu durumlarda yani arızi kazanç elde edilmesi halinde, sadece yıllık beyanname
verilecek olup ayrıca mükellefiyet tesis ettirme ve defter tutma gibi vergisel
ödevler söz konusu olmayacaktır.
- Bay (Ali Yıldız) lastikleri instagram
uygulaması üzerinden irtibat kurduğu çeşitli kişilere birden fazla işlem
yaparak satarsa, bu faaliyeti süreklilik arzettiğinden, faaliyetin ticari
faaliyet olarak kabul edilecektir. Bu durumda, söz konusu kişinin ticari kazanç
mükellefi olarak mükellefiyet tesis ettirmesi ve beyanname verme, defter tutma,
muhafaza, ibraz ve bunun gibi diğer vergisel ödevleri yerine getirmesi
gerekmektedir.
Örnek 2: Herhangi bir vergi mükellefiyeti olmayan
Bay (Ali Yıldız) acil para ihtiyacına binaen kullanmakta olduğu bilgisayarı
ikinci el olarak internet üzerinden satışa çıkarmış ve bilgisayarı 3.000 TL’ye
satmıştır.
Burada söz konusu
kişi satış işlemini kazanç elde etme gayesiyle yapmamıştır. Ticari bir
organizasyon ve süreklilik de söz konusu değildir. Satışın internet veya sosyal
medya uygulaması üzerinden yapılmasının herhangi bir önemi yoktur. Bu şekilde
yapılan satış işlemi vergiye tabi olmayıp beyanı gerekmez.
3- Kendi Bahçesinde Yetiştirdiği Tarımsal
Ürünler ile Kendi Baktığı Hayvanın Ürünlerini Sosyal Medya veya İnternet
Üzerinden Satanların Durumu:
Kendi
bahçesinde yetiştirdiği tarımsal ürünler ile kendi baktığı hayvanın ürünlerini
sosyal medya, internet üzerinden veya başka şekillerde direkt olarak tüketiciye
satanların (Gelir Vergisi Kanununda yer alan işletme büyüklüğü ölçülerini
aşmamak şartıyla) herhangi bir vergi mükellefiyetleri yoktur. Bunlar,
yetiştirdikleri ürünleri işleyerek satmaları durumunda (kurutulmuş meyve veya
sütün yoğurt haline getirilip satılması gibi durumlarda); Yapılan işin mahiyeti
sanayi işletmesi boyutuna ve önemine ulaşmaması şartıyla yine herhangi bir
vergi ile karşılaşmayacaklardır. Ancak, yapılan işin mahiyeti bir sanayi
işletmesi boyutuna varır ise bu kez yapılan işlemlerin ticari faaliyet olarak
vergilendirilmesi gerekir. Ayrıca, tarımsal faaliyet yapılan alan veya sahip
olunan hayvan sayısı Gelir Vergisi Kanununda yer alan işletme büyüklüğü ölçülerini
aşarsa, yapılan faaliyetin zirai faaliyet olarak vergilendirilmesi gerekir. Bu
ölçüler çok yüksek olarak belirlenmiş olup örneğin meyve verebilecek
hale gelmiş narenciyede 1500 ağaç, sebze ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 200 dönüm, büyükbaş hayvan sayısı 150 adet ve küçükbaş hayvan
sayısı 750 adet üzerinde olan faaliyetler zirai faaliyet olarak
gerçek usulde, bunun dışındaki tüm çiftçiler vergi kesintisi yoluyla
vergilendirilmektedir.
Örnek 3: Herhangi bir vergi mükellefiyeti olmayan Bay (Ali
Yıldız) kendi bahçesinde yetiştirdiği elma ve portakal gibi meyveleri meyve
sebze halindeki komisyonculara satmak yerine daha karlı olduğunu düşünerek bu
ürünleri aynen olduğu gibi instagram uygulaması üzerinden irtibat kurduğu
çeşitli kişilere satmaya başlamıştır. Ayrıca, Bay (Ali Yıldız) bakmakta oluğu 3
adet büyükbaş hayvanın sütü ile sütten ürettiği yoğurdu instagram üzerinden
satmaya başlamıştır.
Bay
(Ali Yıldız) kendi bahçesinde yetiştirdiği elma ve portakal gibi meyveleri
aynen olduğu gibi, mahiyetinde bir değişiklik yapmadan sattığı için, bu
faaliyetin zirai faaliyet olarak kabul edilmesi gerekir. Zirai kazançlar,
işletme büyüklüğü ölçülerini aşmadığı sürece gerçek usulde vergiye tabi olmayacaktır.
Zirai ürünlerin, tüccarlara satılması durumunda satın alınan ürün bedelleri
üzerinden alıcı tüccar tarafından gelir vergisi kesintisi yapılacaktır.
Dolayısıyla Ali Yıldız tarafından bu şekilde yapılan satış işlemi vergiye tabi
olmayıp beyanı gerekmez. Aynı şekilde, sütün veya sütün yoğurt yapılarak
satılması da vergiye tabi olmayıp beyanı gerekmez.
Örnek
4: Herhangi bir vergi mükellefiyeti olmayan Bay (Ali Yıldız) bakmakta
oluğu hayvanlara ilave olarak 10 adet daha büyükbaş hayvan almıştır. Ayrıca,
köy evinin bahçesine ilave bir bina yapan Bay (Ali Yılmaz), süt ürünlerini
işlemek ve yoğurt, peynir, tere yağ gibi süt ürünlerini üretmek üzere çok
sayıda makine ve ekipman almış ve 3 işçi istihdam etmiştir. Ardından imal
ettiği süt ve süt ürünlerini instagram üzerinden satmaya başlamıştır.
Söz konusu mükellefin 10 inek daha alması mükellefiyet
şeklini değiştirmez. Ancak şahsın, süt ürünlerini işlemek ve yoğurt, peynir,
tere yağ gibi süt ürünleri üretmek üzere çok sayıda makine ve ekipman almış
olması ve işçi istihdam etmiş olması, yapılan
işin mahiyetinin sanayi işletmesi boyutuna ulaştığını göstermektedir. Bu
durumda, şahsın bütün faaliyetinin ticari faaliyet olarak kabul edilmesi ve
ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekir. Ayrıca, söz konusu kişinin
ticari kazanç mükellefi olarak mükellefiyet tesis ettirmesi ve beyanname verme,
defter tutma, muhafaza, ibraz ve bunun gibi diğer vergisel ödevleri yerine
getirmesi gerekmektedir.
4- Evlerinde
İmal Ettikleri Havlu, Örtü, Çarşaf, Kilim, Örgü, Dantel, Nakış İşleri, Tığ Örgü
İşleri, Turistik Eşya, Hasır, Sepet, Süpürge, Paspas, Fırça, Yapma Çiçek,
Tarhana, Erişte, Mantı Gibi Ürünleri Sosyal Medya veya İnternet Üzerinden Satanların Durumu:
Yukarıda
sayılan ve buna benzer ürünleri kendi evlerinde imal edip satanlar, kanundaki
şartları taşımaları halinde gelir vergisinden muaf tutulmuştur. Muafiyetten
yararlanılabilmesi için ürünlerin yukarıda sayılan ve buna benzer ürünlerden
olması ve bu ürünlerin mükellefin kendi evinde üretilmiş olması şarttır.
Ayrıca, üretim için hareket ettirici tertibat (sanayi tipi makine ve ekipman)
kullanılmaması ve dışarıdan işçi alınmaması zorunludur. Ancak, evlerde
kullanılan (dikiş,
nakış, mutfak robotu, ütü gibi)
basit nitelikli alet ve makinelerin kullanılması mümkündür. Bu şekilde ve
şartlarla üretilen ürünlerin satışı vergiye tabi değildir. Ancak, bu ürünlerin
internet ve sosyal medya uygulamaları üzerinden satılması halinde tutar
sınırlaması getirilmiştir. Buna göre, bu ürünleri, internet ve
benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların bu muafiyetten
yararlanabilmeleri için ayrıca, yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarının,
ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından (2021 yılı
için 42.930,00 TL’den) fazla olmaması şarttır. Dolayısıyla, bu ürünleri, internet ve
benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlardan, yıl içinde
gerçekleştirilen satış tutarı, ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin
yıllık brüt tutarından fazla olursa, muafiyet şartları ihlal edilecektir. Bu
durumda ilgili kişi ticari
kazanç hükümlerine göre vergilendirilecektir.
.
5- Oturdukları Evlerde İmal Ettikleri Diğer
Malları İnternet ve Benzeri Elektronik Ortamlar Üzerinden Satanların Durumu:
Ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri
üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal
ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar
diğer şartları da yerine getirmeleri halinde gelir vergisinden muaf
tutulmuştur. Muafiyet için üretilen malın türü önemli değildir. Söz konusu bu esnaf muaflığından
faydalanılabilmesi için Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması, Türkiye'de
kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın sadece bu hesap
aracılığıyla tahsil edilmesi ve bu kapsamda elde edilen hasılatın kanunda
belirtilen tutarı (2021 yılı için 240.000 TL’yi) aşmaması şarttır.
Bankalar, bu kapsamda açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden %4
(bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi kesintisi
yapmak ve beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bu kapsamda elde edilen hasılatın
kanunda belirtilen tutarı (2021 yılı için 240.000 TL.) aşması
hâlinde, ilgili mükellef izleyen yıldan itibaren ticari kazanç hükümlerine göre
gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz.
6- Sosyal Medya Üzerinden Fotoğraf ve Video Gibi
İçerik Paylaşımı Yaparak Gelir Eden (İnfluencer ve Youteber) Kişilerin Durumu:
Youtube, Facebook, İnstagram gibi sosyal medya
platformları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan
kişilerin (influencer, sosyal medya fenomeni, youtube ünlüsü, youteber, vlogger
gibi sosyal içerik üreticilerinin) bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar
01.01.2022 tarihinden itibaren gelir vergisinden istisna edilmiştir. Yani,
Youtube, Facebook, İnstagram gibi sosyal medya üzerinde video veya fotoğraf
gibi içerik paylaşımı yapmak suretiyle gelir edenler belli bir tutarı aşmayan
kazançlarını beyan etmeyeceklerdir. Bu tutar, gelir vergisi tarifesinin
dördüncü gelir dilimi olup 2021 yılı için bu tutar 650.000,00 TL’dir. Ancak, bu
istisnadan faydalanılabilmesi için bankalarda bir hesap açılması ve bu
faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın sadece bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi
şarttır. Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı
üzerinden, %15 oranında gelir vergisi kesintisi yapacaklardır. Ancak,
kazançları toplamı gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan
tutarı (2021 yılı için 650.000 TL) aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar.
İstisna 01.01.2022 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanacaktır.
Dolayısıyla, 2021 yılında bu kapsamda gelir edenler için istisna söz konusu
değildir. Şartları ihlal ederek istisnadan faydalanamayanlar ise ticari kazanç
hükümlerine göre vergilendirilecektir.
Yaziniz gayet aciklayici olmus, tebrikler. Yalniz gittigidiyor.com sitesi kapandi, artik hizmet vermiyor. Bilginiz olsun