Naylon
fatura halk dilinde çok kullanılan bir terimdir. Aslında, daha çok mali polis
tarafından yapılan operasyonlarda kullanılmış ve bu şekilde haberlere
yansımıştır. Halk diline yerleşmesinin de bu şekilde olduğunu tahmin ediyorum.
Ekşi sözlükte yaptığım aramada, şu açıklamaya rastladım;
“Çocukluk dönemimde naylondan yapıldığını sandığım;
TV kanallarında naylon fatura düzenlemek suçundan tutuklananları gördüğümde;
aklıma naylon torbaların yapıldığı malzemeden - naylon - üretilmiş tomar tomar
faturaların gelmesini sağlayan ve kendime kendime saf saf: - kağıt bulamamışlar
mı? Naylon faturalar zehirli mi oluyor ki kağıt bulamayıp faturaları naylondan
yapan bu zavallı adamları hapse atıyorlar?”
Elbette
ki, naylon fatura, faturanın naylona basılmasından veya kağıt bulunamadığından
veya kağıdın pahalı olmasından doğan bir olgu değil. Bu tabir halk arasında“sahte fatura” için kullanılan bir tabir olarak yaygınlaşmıştır. Naylon fatura”
tabiri tam kullandığımız anlamda sözlüklere de geçmiştir.[1]Yazılı ve sözlü basın da bu deyimi tercih etmektedir. “Naylon fatura”isimlendirmesi, Kanunlarda ve Maliye Bakanlığı düzenlemelerinde yer almamakla
birlikte, Danıştay ve Yargıtay Kararlarında sık kullanılmaktadır. Danıştay bu
sözcüğü, “naylon fatura” “gerçek dışı fatura” “Komisyon karşılığı verilen
fatura” “sahte belge ticaretine konu olan fatura” “karşılıksız fatura” olarak
kullanmaktadır.
Bununla birlikte “Naylon fatura” deyimi aslında sahte fatura anlamında kullanılmaktadır. Sahte faturanın veya naylon faturanın sahteliği kendi fiziki varlığından ileri gelmez. Faturanın sahteliği karşılığının olup olmadığı ile ilgilidir. Ancak, sahte faturanın detayına girmeden önce, faturanın ne olduğunu tanımlamak gerekir.
Kanunda, fatura, “Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında
müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan
tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika” olarak tanımlanmıştır.
Yapılan bu tanıma göre, fatura düzenlenip verilebilmesi için, öncelikle ortada,
satılan bir emtia (mal) veya yapılan bir iş (hizmet) olmalıdır. Dolayısıyla,
satılan bir emtia veya yapılan bir iş (hizmet) olmadan fatura düzenlenemez.
İşte tam da “sahte fatura” veya “naylon fatura” bu hususla ilgilidir. Yani,“sahte fatura” veya “naylon fatura” faturanın karşılığında bir mal veya hizmet
satışının olup olmadığı ile ilgili bir kavramdır. Nitekim kanunda, sahte
fatura, “herhangi bir işlem veya durum olmadığı halde düzenlenen fatura”
şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, herhangi bir işleme, satışa, duruma,
mal veya hizmet satışına dayanmadan düzenlenmiş olan fatura, sahte
faturadır. Peki neden sahte-naylon
fatura düzenlenir?
Naylon fatura düzenleme ve
kullanma ekonomik bir suçtur. Ekonomik
suç, maddi menfaat (çıkar) elde etmek için işlenen suçtur. Naylon fatura
düzenlemede en yaygın neden gelir elde etmektir. Yani naylon fatura düzenleyen
kişi gelir elde etmek maksadıyla bu işi yapmakta ve düzenlediği sahte fatura
üzerinden belli oranlarda komisyon almaktadır.
Fail naylon faturayı kendi
adına tesis ettirdiği mükellefiyet ile düzenleyebileceği gibi, genellikle
ortağı olduğu şirket üzerinden bu işlemi yapmaktadır. Ancak, çoğu durumda,
failin (naylon fatura düzenleyenin) kendisinin şirkete ortak olmadığı,
başkaları adına şirket kurdukları, zor durumdaki insanlara verdikleri küçük
bedeller karşılığında (ya da seni SGK’lı yapacağız, maaş vereceğiz gibi
vaatlerle) bu insanlar adına şirket kurdukları, bu şirket adına bastırdıkları
faturaları karşılıksız (sahte) olarak düzenleyip sattıkları tespit
edilmektedir. Yani burada satışa konu olan şey mal veya hizmet değil faturanın
kendisi olmaktadır. Bu nedenle de naylon fatura düzenleyenlerden yasal defter
ve belgeleri istendiğinde ya gerçek faillere ulaşılamamakta veya asıl faillerin
kullandığı ve adlarına şirket kurdukları mağdur insanlar ile muhatap
olunmaktadır.
Diğer
yandan, genellikle bu şekilde düzenlenmekte olan sahte faturaları, diğer
mükellefler, daha az vergi ödemek, kara para aklamak, hayali ihracat yapmak
veya haksız vergi iadesi almak amacıyla kullanmaktadırlar. Az da olsa hatır
amacıyla da karşılıksız (sahte) olarak fatura düzenlendiği bilinen bir
gerçektir. Özellikle, katma değer vergisi ödememek amacıyla birbirlerine hatıra
istinaden fatura alınıp verilmesi esnaflar arasında yaygın olan kullanım
şeklidir. Aslında; maliyetlerini veya vergi indirimlerini yükselterek daha az
vergi ödemek ve/veya vergi iadesi almak amacıyla sahte fatura kullanımı en çok
karşılaşılan durumlardır.
Sahte fatura düzenleme fiilinin tespit edilmesi vergi incelemesi ile mümkün olup böyle bir tespit yapılması halinde ise düzenleyen kişi veya kişiler hakkında hem vergi cezası uygulanmakta ve hem de bu kişilerin hapis cezası ile yargılanmasını sağlamak üzere cumhuriyet başsavcılıklarına incelemeyi yapanlar tarafından suç duyurusunda bulunulmaktadır. Nitekim; Sahte fatura düzenleme fiili (üç yıldan beş yıla kadar) hapis cezasını gerektiren bir suç olarak tanımlanmıştır.
Diğer
yandan, bir mükellefiyet adına sahte fatura düzenleme tespiti yapılması durumunda;
Söz konusu fatura düzenleme fiilini işleyen mükelleften fatura alan diğer
mükelleflerin (kullanıcıların) tamamı incelemeye sevk edilecek ve haklarında
sahte fatura kullanma gerekçesiyle inceleme yapılacaktır. İncelemede sahte
fatura kullanarak indirim konusu yapılan katma değer vergilerinin indirimleri
reddedilerek cezalı vergi tarhiyatı yapılacaktır. Ayrıca, sahte fatura
kullanmak kanunen (üç yıldan beş yıla kadar) hapis cezasını gerektiren bir fiil
olduğu için, Türk Ceza Kanununda yer alan düzenleme gereği, bilerek ve
isteyerek sahte fatura kullanan mükellefler hakkında cumhuriyet
başsavcılıklarına incelemeyi yapanlar tarafından suç duyurusunda
bulunulacaktır.
Yukarıdaki
açıklamalara göre, naylon fatura aslında sahte fatura ile aynı anlama gelmektedir.
Bu bakımdan, sahte faturanın veya naylon faturanın sahteliği kendi fiziki
varlığından ileri gelmez. Faturanın sahteliği karşılığının olup olmadığı ile
ilgilidir. Sahte fatura düzenleme fiili (üç yıldan beş yıla kadar) hapis
cezasını gerektiren bir suçtur. Bilerek ve isteyerek sahte fatura kullanmak da
hapis cezasını gerektiren bir suç olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla
mükelleflerin; Hatıra istinaden karşılıksız fatura düzenlemekten kaçınmaları,
kendilerine özellikle “sağlam” fatura denilerek teklif edilen sahte faturaları
kullanmadan önce çok iyi düşünmeleri ve yukarıda açıklanan buna benzer
hususlarda çok dikkatli olmaları elzemdir.
Sorularınız ve iletişim için: [email protected]
[1] TDK’nun Türkçe Sözlüğü’nün 1998 yılı 9. Baskısında Naylon Fatura “giriş
faturası olmayan bir mal için alıcıya verilen ve birini harcama yapmış gibi
göstermek amacıyla düzenlenen faturanın halk arasındaki adı” şeklinde
tanımlanmıştır.