Biz; Tam 101 yıl önce, 22 gün 22 gece, Dünyada kendini
kurtaran tek şehir olarak, tarihe ismi altın harflerle yazılmış KAHRAMANMARAŞ’ız.
Kahramanlık
ateşini, Fransızlara ilk kurşun sıkarak başlatan Sütçü İmam, memleketimizi
namussuzlardan kurtarmanın fitilini ateşleyerek, Kahramanlık unvanını
memleketimizin sinesine kazımıştır.
Kahramanlığımızın 100. Yılını Cumhurbaşkanlığı
himayesinde büyük bir coşkuyla kutlamıştık.
Bu yıl koronavirüs kapsamları nedeniyle buruk kutlasakta, içimizdeki
kahramanlık coşkusu halen diridir.
12 Şubat’ta 101. Yıldönümünü kutlayacağımız Kurtuluş
Bayramımızın ve Kahramanlık unvanının nasıl verildiğini size detaylı bir
şekilde yazmak istiyorum.
Kurtuluş Savaşı´nda Maraş: Birinci Cihan Harbinin sonlarına doğru
Müttefiklerinin yenilmesi üzerine, Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim l9l8´de
Mondros Mütarekesini imzaladı. Bu anlaşmaya göre, Anadolu´nun bir çok yeri gibi
Maraş´ta işgal altına girdi. Maraş önce, İngiliz kuvvetleri tarafından 23 Şubat
l9l9´da işgal edildi. 8,5 ay süren İngiliz İşgali sırasında pek kayda değer bir
olay cereyan etmedi. Bununda en büyük nedeni işgal kuvvetleri arasında çok
sayıda Cezayir´li, Tunus´lu ve Hintli Müslüman askerlerin bulunmasıydı. Ancak
şehirde bulunan yerli Ermeniler bundan rahatsızlık duyuyorlardı. İşgal
Komutanlıklarına yaptıkları başvuru neticesinde 29 Ekim l9l9´da İngiliz işgali
sona erdi. Şehir bu defa da Fransız kuvvetlerinin işgali altına girdi. Fransız
kuvvetlerinin şehre girişleri yerli Ermeniler tarafından büyük bir coşku ve
taşkınlıklarla karşılandı. Bu durum yerli Maraş halkını çok rahatsız etti.
Şehir içten içe kaynamaya başladı.
Sütçü İmam Olayı :
3l Ekim l9l9 Cuma. İkinci Fransız Kuvvetlerinin şehre girişinin ertesi günü.
Bir başka ifade ile Fransız işgalinin başladığı ikinci gün. Fransız ve Ermeni
askerleri birlik olup devriye geziyorlar, yolda-yolakta rastladıkları Türklere
olmadık hakaretler ediyorlardı. Yani şehirdeki huzursuzluk had safhaya
varmıştı. Bir grup Fransız-Ermeni devriyesi ikindi üzeri Uzunoluk Caddesinde
kışlaya dönüyorlardı. O esnada Tarihi Uzunoluk Hamam´ından İki Müslüman Türk
Kadını çıkmıştı.
Askerler kadınlara yaklaşarak "Burası Türklerin değildir. Burada artık bu şekilde gezemezsiniz"diyerek sarkıntılık yapmaya başlarlar. Olay sırasında Çakmakçı Sait, Sütçü
İmam’ın dükkanı önünde oturmaktadır. Mütecaviz askerlere karşı koymaya çalışır
ise de gözü dönmüş düşman kurşununa hedef olur.. Bu duruma şahit olan Sütçü
İmam’ın müdahalesi ile, bir işgalci askeri ölür, diğer ikisini de ağır biçimde yaralanır. Türk
Milletinin namus ve şerefine uzanmak istenen menfur el, daha orada kırılır. Bu
kurşun, aynı zamanda, Türk İstiklal Mücadelesinin de ilk kıvılcımı, ilk
müjdecisi olur. Ertesi gün Sütçü İmam, Fransız ve Ermeni askerleri tarafından
ev ev aranır, ancak bulunamaz. Bu durum işgal güçlerini oldukça kızdırır. 1
Kasım l9l9 günü Şeyhadil Mahallesinde Sütçü İmam´ın dayısının oğlu Tiyeklioğlu
Kadir´i yakalayıp, ellerini ve ayaklarını arkadan bağlayarak kulaklarını, burnunu
kesmek suretiyle hunharca Şehit ederler. Cesedini de ibreti alem olsun diye bir
tabut içerisine koyarak, Hükümet konağı önünde halka teşhir ederler.
Bayrak Hadisesi:
İşgalci güçlerin şehirde yaptığı taşkınlıklar tam bir terör havası estirir.
Olaylar bir türlü durmak bilmez. 27 Kasım l9l9 gecesi Ermenilerin ileri
gelenlerinden Hırlakyan´ın evinde işgal komutanının şerefine bir balo
tertiplenir. Baloda; Yüzbaşı Juli’nin dansa davet ettiği Hırlakyan’ın kızı "Sizinle dans etmekten mazurum. Çünkü
kendimi esarette hissediyorum Kalede Türk Bayrağı dalgalandığı sürece, sizinle
dans edemem! " diyerek teklifini reddeder.
Bunun üzerine askerlerine derhal emir veren komutan, Kaledeki Türk
Bayrağını indirtir. 28 Kasım l9l9 Cuma günü Maraş´ın kara sabahıdır. Yatağından
kalkan Maraşlılar, asırlardan beri Kale burcunda dalgalanan Şanlı Bayraklarını
göremezler. Bu olay şehri infiale sürükler. Savcı Avukat Mehmet Ali Kısakürek
derhal kaleme sarılarak "Alem-i
İslam´a Hitap" beyannamesini yazarak şehrin muhtelif yerlerine
dağıttırır.
Halkı, Bayrağın indirilmesine tepki göstermeye davet eder. Bir
Milletinin İstiklaline son verilmesi anlamına gelen Bayrağının indirilmesi
karşısında Maraşlılar sesiz kalmazlar ve cuma namazı vakti Ulu Camii´ye halk
toplanır. Ezan okunduktan sonra, camide toplanan halk "Bayraksız namaz kılınmaz" diye bağırır. O esnada Cami
İmamı "Aziz Cemaat, Kalesinde
düşman bayrağı dalgalanan bir Millet hürriyet´ini kaybetmiş sayılır. Hürriyet
olmayan bir yerde cuma namazı kılmak caiz değildir." Diyerek, dağıtılan beyannamenin doğru olduğunu
tastik eder. Bunun üzerine Maraşlılar topluca Kale´ye hücum ederek, indirilen
Bayrağı yeniden Kale burçlarına diker ve cuma namazı orada eda edilir.
Büyük Savaş Başlıyor:
Bayrak olayının ardından şehir adım adım savaşa sürüklenir. Aslanbey
Başkanlığında kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, her mahallede kurularak
faaliyete geçer. Bir taraftan da Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile temasa geçerek
direniş hazırlığına başlanır. 21 Ocak l920 günü şehir harbi başlar. 22 gün ve
gece süren bir mücadeleden sonra Maraşlılar 7 den 70´e silaha sarılarak tek
yürek tek bilek halinde bütün mevcudiyetini ortaya koyar.
Sonunda kendisini yok etmek isteyen düşmanı yerli işbirlikçileri
ile birlikte mağlup eder, büyük bir zafere imzasını atar. Bu uğurda pek çok
evladını şehit verir. Maraş´ın düşman istilasından kurtulması, Türk Kurtuluş
Savaşının da ilk hareketini teşkil eder. Maraşlılar, daha o tarihte "Kendini Kurtaran Şehir"ünvanı ile anılmaya başlamakla birlikte en güzel örneklerini verir.
İstiklal Madalyası ve
" Kahramanlık " Ünvanı Verilir: Maraş´ın Kurtuluş
Savaşında şehir halkı ile birlikte topyekün direniş göstermesi ve çevre
vilayetlerinin de yardımına koşması büyük takdir toplar ve Kurtuluş Savaşı
sonrasında Maraş´a bir yazı gönderilerek Milli Mücadeleye katılanların listesi
istenir. Şehrin ileri gelen yöneticileri toplanır, bir durum tespiti yapar.
Sonunda Ankara´ya "Maraş´ta Milli Mücadeleye katılmayan tek fert bile
yoktur" cevabı verilir.
Bunun üzerine 5 Nisan 1925 yılında toplanan Türkiye Büyük Millet
Meclisi İstiklal Madalyası´nın Maraş´ta fertlere değil, şehir halkına verilmesi
kararlaştırılır. Maraş´a bir adet Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası ile
ödüllendirilir. Maraş şehri; yine Milli Mücadeledeki fedakârlığından ötürü
TBBM tarafından 7 Şubat l973 tarihinde de "Kahramanlık" payesiyle de
ödüllendirilir. Kahramanmaraşlı 1925 yılından beri her yıl kurtuluş günü olan
12 Şubat Bayramında İstiklal Madalyasını Şanlı Bayrağına törenle takarak,
geçmişini yadeder.
Bu vesile ile 101. Yıldönümümüzde başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyor, gazilerimize uzun ömürler diliyorum.
