Halk
arasında “şah damarları” olarak bilinen karotis arterleri, boynun her iki
yanında yer alan ve beyne oksijence zengin kanı ulaştıran damarlardır. Beynin
ve yüzdeki, boyundaki ve saçlı derideki dokuların kan dolaşımının önemli bir
bölümü bu şah damarları aracılığı ile sağlanıyor.Vücuttaki her atardamarda
olduğu gibi şah damarlarda da aterosklerotik (damar sertliği) sürece bağlı
olarak daralma ve tıkanma riski bulunuyor. Her damar sertliği sürecinde olduğu
gibi yağ ve kireç içerikli aterom plaklarına bağlı olarak meydana gelen şah
damar tıkanıklığında hedef organ beyin olduğu için hastalığın olası sonuçları
ve komplikasyonları çok ciddi olabiliyor.
Genetik ve ailesel faktörlerin şah damar tıkanıklığı sebepleri
arasında ilk sırada bulunduğunu belirten Acıbadem Kalp ve Damar Hastalıkları Cerrahisi Uzmanı
Doç. Dr. Cem Arıtürk, “Bununla birlikte hareketsizlik, sigara
kullanımı en önemli risk faktörlerinden. Özellikle kontrol altına alınmamış
hipertansiyon ve şeker hastalığı da hem hastalığın oluşum riskini hem de
ilerleme hızını arttıran faktörlerden sayılabilir” dedi.
Hastalığın belirtilerine de değinen Dr. Cem Arıtürk şunların
altını çiziyor: “Yavaş ve sinsi ilerleme özelliğine sahip şah damar
tıkanıklığının belirtileri arasında, özellikle yatan ya da oturan kişinin
aniden ayağa kalkması ile oluşan sendeleme, göz kararması, baş dönmesi ve
bayılma yer alıyor. Bununla birlikte hastalarda hastalığın seyri boyunca
konuşma bozuklukları görülebiliyor. Bu konuşma bozuklukları kelimeleri
hatırlayamama veya telaffuz problemleri şeklinde ortaya çıkabiliyor. Unutkanlık
hastalarda en sık görülen belirtilerden bir diğeri. Bununla birlikte hastaların
bir kısmında geçici felç atakları da görülebiliyor ki bu geçici ataklar,
meydana gelebilecek kalıcı felçlerin en önemli habercisi. Özelikle başlangıç
dönemindeki belirtiler pek önemsenmese de hem hayat kalitesini düşürmesinden
dolayı hem de erken tanı konabilmesi açısından çok önemli çünkü erken tanı hem
girişimsel ve cerrahi tedavilerin daha geç dönemde yapılmasına olanak tanıyor
hem de ilaç tedavisi ile birlikte şikayetlerin azalması sağlanabiliyor.”