Toplumda en sık dile getirilen sağlık sorunlarından birisi de baş
ağrısıdır. Bu şikayet sadece yetişkinlere özgü değil çünkü çocuklar da baş
ağrısından yakınabiliyor. Çocukların tarif ettiği baş ağrıları sıklıkla aileler
tarafından “Çocuğun başı ağrımaz ya da çocuktur numara yapıyor” denilerek göz
ardı edilebiliyor. Ne var ki çocuklarda da migren tipi baş ağrısı olabileceğini
hatta bu şikayetlerin altında önemli bir sağlık probleminin de yatabileceğini
akılda bulundurmak gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Memorial Ankara
Hastanesi Çocuk Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Gürer, çocuklarda baş ağrısı ve
nedenleri hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda baş ağrısının nedenleri
- Çürük diş
- Kulak iltihabı
- Burun tıkanıklığı
- Boğaz enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlar
- Gözde kırma kusurları
- Beyinde su toplanması
- Beyinde tümör
- Beyinde damar tıkanıklıkları
- Beyinde kanama gibi organik bir neden olabileceği gibi, migren ve gerilim tipi, sebebi tam olarak bilinmeyen hastalıklarla ilişkili olabilir.
Tanıda en temel etmen ailenin takibi
Çocuklarda baş ağrısının nedeni iyi araştırılmalıdır. Eğer çocuğunuz
sürekli baş ağrısından şikayet ediyor, günlük aktivitelerini aksatıyor, okula
gitmek istemiyor, ödevlerini yapmıyorsa mutlaka doktora başvurulması
gerekmektedir. Çocuklar baş ağrısını değişik şekillerde ifade edeceği için
tanıda birtakım sıkıntılar yaşanabilir. Çocukların erişkinlere benzer tarzda
baş ağrısı şikayetlerini dile getirmesi ancak 3 yaşından sonra mümkündür. Bu
yaş itibariyle çocukların söylediklerini iyi değerlendirmek gerekmektedir.
Özellikle aileler çocuklarını çok iyi takip etmeli; baş ağrısının ne sıklıkta,
günün hangi saatlerinde olduğu, ne kadar sürdüğü, baş ağrısını başlatan-bitiren
sebepler, baş ağrısı sırasında çocukta meydana gelen değişiklikler belirlenmeye
çalışılmalıdır. Başının ağrıdığını ifade edemeyen çocuklarda, ağrının
belirtileri;
- Ani kusma
- Aşırı ağlama
- Huysuzluk
- Denge bozukluğu
- Korku-endişe
- Her zaman yaptığı ya da yapmayı çok sevdiği aktiviteden geri kalma olabilir.
Migren çocuklarda da görülüyor
Sık, şiddetli ve uzun süreli baş ağrısı olan çocuğun bir çocuk nöroloji
uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Nörolojik muayeneye ek
olarak, doktorun gerekli görmesi durumunda kan tetkikleri, beyin tomografisi
veya beyin manyetik rezonans görüntülemesi (MR) yapılarak tanı konulabilir. Her
başı ağrıyan çocuğa beyin MR çekilmesinin gerekmediği de bilinmelidir. Muayene
ve tetkikler sonucunda altta yatan bir neden saptanamayan durumlarda, nedeni
bilinmeyen baş ağrısı olarak tanımlanır. Bu gruba sıklıkla migren ve gerilim
tipi baş ağrısı girmektedir. Migrenin ailesel geçiş özelliğinin olduğu
bilinmektedir ve aile bireylerinde migren öyküsünün varlığı, çocuğun
şikayetinin de migren olabileceğini düşündürür. Aileler çocuklarına migren
tanısını yakıştırmak istemeyebilir.
Çocuklarda migren belirtileri
Çocuklarda migren belirtileri yetişkinlerle benzerlik göstermektedir. Baş
ağrısının bir saatten uzun sürmesi, ışıktan ve sesten rahatsız olması, ağrının
alında ve şakak bölgelerinde olması, baş ağrılarının zonklayıcı tipte, sanki
başının içinde davul çalıyor gibi olması ve genelde uyuduğunda geçmesi çocukluk
çağı migren tanısını desteklemektedir. Çocuklarda kesin tanı konulabilmesi için
bu belirtilere ek olarak nörolojik muayenesinin yapılması gerekir.
Nedene yönelik tedavi planlanmalı
Baş ağrısının bir nedeni bulunabilirse, buna yönelik tedavi planlanmalıdır.
Bir sebebin bulunamadığı durumlarda, migren tanısı konulduğunda hemen ilaç
başlamak yerine baş ağrısına yol açan nedenlerin saptanması ve mümkünse ortadan
kaldırılması uygun olur. Sıklıkla;
- Açlık
- Uykusuzluk
- Gece geç saatlere kadar televizyon-tablet karşısından olmak
- Geç uyumak ve sabah erkenden kalkıp okula gitmek
- Aşırı miktarda çikolata-kakao-kafein içeren gıdaların tüketimi
- Aşırı yorulmak, aşırı hareket etmek ya da spor yapmak
- Okul stresi ağrıyı başlatan neden olmakla birlikte;
- Bazı hastalarda, hastaya özel nedenler (Beyaz peynir, kuruyemiş, çin yemekleri, koruyucu madde içeren hazır gıdalar vb.) de olabilir.Migren ağrısını tetikleyen bir neden bulunmadığı durumlarda, hekimin önereceği koruyucu ilaçlar kullanmak gerekebilir.
Her başı ağrıdığında ağrı kesici
verilmemeli
Başı ağrıyan bir çocuğa sürekli ağrı kesici vermek baş ağrılarının daha
uzun süreli, daha şiddetli olmasına ve tedavisinin zorlu hale gelmesine yol
açabilir. Bu nedenle çok gerekli durumlarda ağrı kesici ilaç vermek,loş sessiz
bir odada dinlenmesini teşvik etmek uygun olur.
Hangi durumlarda acilen doktora
gidilmeli?
- Baş ağrısının, hastanın daha önceki ağrılarından farklı ve çok şiddetli olması
- Çocuğun sürekli ağlaması
- Ağrıdan yerinde duramaması
- Gözde kayma
- Bir tarafta uyuşukluk, zayıflık, güçsüzlük
- Gece uykusundan uyandıran ağrının olması durumlarında acil merkezlere başvurulması uygun olur.