İster
çocuk ister yetişkin olsun alerjiler herkeste astımı tetikliyor. Tedavinin ilk
adımını ise alerjenlerden uzak durmak oluşturuyor. Özellikle çocuğun
yattığı odada toz tutan bir şey olmamasına dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Liv
Hospital Ulus Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof.
Dr. Nuran Salman “Ev içinde sigara içilmemeli, nem oranı düşürülmeli ve
evde boya ve ilaçlama yapılacağı zaman çocuk uzaklaştırılmalıdır” diyor.
Astımda erken teşhisin çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nuran Salman
astımda tedavi yöntemlerini anlattı.
Astım
nedir?
Genelde alerjik bronşit
diye adlandırılan astımın belirtileri sıklıkla öksürük, hırıltı ve nefes alıp
vermekte zorluktur. Çocukluk çağında astımının yüzde 90’ı alerjik kökenlidir.
Kişinin alerjik olup olmaması hem genetik hem de çevresel faktörlere bağlıdır.
Ailesinde alerji öyküsü olan bir kişinin alerjik olma olasılığı böyle bir
öyküsü olmayana göre çok daha fazladır. Çocuklarda bronş aşırı hassasiyeti çok
erken yaşta ortaya çıkar. Hayatın ilk iki yılında özellikle enfeksiyonlarla
öksürük ve hırıltı gibi bulgular ortaya çıkar. Çocukluk çağında tanı almış
olguların bir kısmı ergenlik döneminde iyileşir. İyileşen olgular genelde
alerjik olmayan olgulardır.
Astımı
ne tetikler?
Genetik eğilimi olan
çocuklarda ev tozu akarları, küf mantarları, polenler ve kedi-köpek gibi
hayvanların tüy ve döküntüleri hastalığın alevlenmesine neden olur. Alerjik
çocukları bu alerjik maddeler dışında viral solunum yolu enfeksiyonları, sigara
dumanı, kokular ve hava kirliliği gibi etkenler de uyarır.
Tanısı
nasıl konulur?
Çocuklarda astım tanısını
koymada iyi bir öykü alma önemlidir. Öksürük ve hırıltının gece olması,
koşunca, koku sıkıldığında ortaya çıkması astımı düşündürür. Bronş genişletici
spreylerden sonra rahatlama da önemli bir bulgudur. Alerjinin hangi maddeye
karşı geliştiği alerji deri testleri ile saptanır. Deri testleri kullanılması
ve yorumu özel eğitim gerektirdiğinden diğer doktorlar tarafından değil alerji
uzmanları tarafından uygulanır. Ön kola yapılan test 20-30 dakika sonra
değerlendirilir. Yaygın egzama ve antihistaminik ilaç kullanımı durumunda ise
kan yolu ile alerjenlere bakılabilir (spesifik IgE).
Çocuklarda
astım tedavisi nasıl yapılır?
Korunma: Korunma
için çevre kontrolü ile alerjenden sakınma etkin bir yöntemdir. Çevre kontrolü
sıklıkla ev tozu akarlarına karşı uygulanmaktadır. Özellikle çocuğun yattığı
odada toz tutan bir şey olmamalıdır. Bunun dışında ev içinde sigara içilmemeli,
ev içinde nem oranı düşürülmeli ve evde boya ve ilaçlama yapılacağı zaman çocuk
uzaklaştırılmalıdır.
Rahatlatıcı
ilaçlar: Rahatlatıcı ilaçlar bronşları gevşetmeyi sağlayan
ilaçlardır. Bu ilaçlar sadece hastalığın alevlenmesinde kullanır.
Kontrol
edici ilaçlar: Çocuklarda ağızdan alınan lökotrien
antagonistleri (Montelukast) ve kana çok az karışabilen kortizonlu ilaçlar
kontrol edici olarak kullanılmaktadır. Tedavi süresince hastalık kontrol
altında olur.
Alerji
aşıları: Alerji aşıları 1911’den beri alerjik kökenli astımı olan
hastalara uygulanan bir tedavi yöntemidir. Tedavi kesildiğinde bile etkisi
devam etmektedir.