“Sosyal
medya kullanım amaçlarını kişilere sorduğumuzda genelde; yakın çevre, aile ve
dostlar ile iletişim içerisinde kalmak ve görünür olmak gibi cevaplar alıyoruz.
Ama bu durum çoğu zaman, yalancı-sahte dijital kimlikler oluşmasına neden olup
kişilerin hayatlarını olumsuz etkilemektedir” diyen İstanbul Okan Üniversitesi
Hastanesi psikiyatri uzmanı dr. gözde gündoğdu Meydaneri, merak edilenleri
açıkladı!
Olduğumuzdan
Farklı mı Davranıyoruz?
Sosyal medya kullanımı
esnasında oluşan riskli durumlardan biri de; sosyal medyanın verdiği bağımsızlık
ortamına bağlı, kişinin olmak istediği yer ile olduğu yer arasındaki uçurumu
kapatma çabasıyla kendisini olduğundan farklı göstermesidir. Buna bağlı olarak
kişilerin, gerçek ile yüzleşmekten kaçınması gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.
Bağımlı
Olduğumuzu Nasıl Anlarız?
Bağımlılığın bir takım
kriterleri vardır. sosyal medya bağımlılığı, diğer bütün bağımlılıklarda olduğu
gibi ödüllendirme sisteminin devreye girmesi ile oluşan bir durumdur. Bu
bağlamda; sosyal medyayı kullanmıyorken eksiklik hissediyorsak, sabah
kalktığımızda ilk önce aklımıza elimize telefon almak geliyorsa, her gün
normalde geçirdiğimiz saatten çok daha fazla saat geçirmeye başladıysak,
telefonu sık sık bildirim gelmiş mi diye kontrol ediyorsak, işlevselliğimiz
buna bağlı olarak bozuldu ve aklımız sürekli orada kalmaya başladı ise sosyal
medya bağımlısı olma yolunda ilerliyoruz demektir.
İdeal
Kullanım Süresi Ne Kadar Olmalıdır?
Bu durum kişiden kişiye
değişmekte olduğu için ideal bir kullanım süresinden bahsedemeyiz. Çünkü bazı
işlerimizin dijital ortamdan yürütülmesi gerekiyor, bunun yanında mesleğini
bizzat sosyal medya üzerinden icra etmesi gereken kişiler var. Burada önemli
olan, kullanımı kontrol edebilmektir. Bireylerin kendisini tutamayıp sık sık
sosyal medyaya yönelmesi, uyku düzeninin bozulması ve günlük hayatındaki
işlerini aksatması, ilişkilerinin bozulması o kişiler için bağımlılık açısından
riskli bir kullanımdır. Kişinin hayatındaki dengeleri düzgün kurması lazım.
Çocukları
Telefon/Tablet Kullanımından Nasıl Vazgeçirebiliriz?
Ebeveynler, çocuklar ile
geçirdiğiniz zamanın kalitesini arttırarak bu sorunu aşabilirler. Çocuk ile
birlikte dışarı çıkmak, oyun oynamak gibi sosyal aktiviteler de bulunularak
çocuğu tablet/telefon kullanımı engellenebilir. Yine de çocuğun dikkatini bir
şekilde, telefon ya da tablet çekiyor ise ona hissettirmeden dikkatini farklı
bir alana kaydırmak gerekir. Bunlar bir anda başarılamasa da, yavaş yavaş çocuk
ilgilisini farklı alanlara kanalize etmeye başlayacaktır. Çocuklar istedikleri olmayınca
ebeveynleri ile kavga edebilirler. Önemli olan, çocuğa hayır diyebilmek ve
sınır koyabilmektir. Çocuğa bir kere hayır denildiğinde çocuk, ilk etapta
ağlayıp bağırsa da bir süre sonra bunu kabul edecek ve ağlamanın, dediğini
yaptırmaya giden bir araç olduğunu düşünmekten vazgeçecektir.
Stalk
Yapmak Bağımlılık mıdır?
Bire bir stalk yapmak bağımlılıktır diyemeyiz çünkü, “merak etmek” insan psikolojisinde kişiyi bir
şeyler öğrenmeye, yapmaya ve motive etmeye sevk eden bir dürtüdür. Önemli olan
bu merakın düzeyi ve hangi nesneye ne amaçla yöneldiğidir. Bir kişinin
başkasının hayatını merak etmesi bir dereceye kadar normal olabilir ama birey
artık kendisine ve çevresine zarar vermeye başladıysa, zihni çoğunlukla
izlediği kişiyle meşgul,kıskançlık ve nefret gibi duygular besliyor ve günlük
hayatı etkileniyor ise bu kişilerin yardım alması gerekmektedir.
Bağımlılıktan
Kurtulmak İçin Neler Yapabiliriz?
Çok fazla şey yapılabilir
bu konuda. Kişiler sosyal medyaya aktardığı hayat enerjisinin bir kısmını,
kendi günlük gerçek iletişimlerinde kullanabilirler. Ya da en azından uzun
zamandır görmediği bir arkadaşı ile otururken telefonlarını çantalarına koyabilirler.
Bireyler sosyal medya kullanım saatlerine kendileri sınırlandırma getirebilir.
Kişiler, sosyal hayatın içerisinde kendilerine uygun, gerçek ve kendilerini
tatmin eden uğraşlar edinmelidirler. Bu konuda irademizi ortaya koyamıyorsak ve
sosyal medya hayatımızı günden güne daha çok ele geçirmeye başladıysa,
profesyonel yardım almamız kesinlikle gerekmektedir.