Sonbaharın gelmesiyle
birlikte hava sıcaklıkları hissedilir derecede düştü. Camların kapandığı
bugünlerde bazı alerji belirtilerinde artışlar da meydana geldi. Sonbahar
alerjilerinin tetikleyicilerinin farklı olduğunu, ancak ilkbahar ve yaz
aylarında olduğu kadar çok belirtiye neden olabileceğini ve bazı alerjilerin
sonbaharda alevlenebileceğini belirten İstanbul Alerji Kurucusu, Alerji ve
Astım Derneği Başkanı prof. dr. ahmet akçay önemli uyarılarda bulundu.
Sonbahar Alerjilerinin Nedenleri Nelerdir?
Bağışıklık sisteminin genel olarak zararsız bir
maddeyi zararlı olarak algılaması ve bu maddeyle mücadeleye girişmesi sonucu
alerjik reaksiyona meydana gelir. Sonbaharda alerjiye neden olan birden fazla
tetikleyici vardır. Hem iç mekan alerjenleri hem de dış mekan alerjenleri,
belirtilerde artışa neden olabilir. Polenler, küf sporları, toz akarları
sonbaharda alerjiye neden olan yaygın alerjenlerdendir.
Alerjiler Sonbaharda Neden Kötüleşir?
Sonbaharda bazı alerjenlere maruziyet artabilir ve bu
artış belirtilerin kötüleşmesine neden olabilir. Saman nezlesi ve ağaçların
neden olduğu alerjiler genellikle ilkbahar ile ilişkilendirilirken, mevsimsel
alerjiler de sonbaharın ilk aylarında artabilir. Serin sonbahar havası, polen
kadar rahatsız edici olabilen tahriş edici maddeler barındırır. Küf sporları ve
toz akarlarına da sonbahar aylarında daha fazla maruz kalmak, alerjinizin
kötüleşmesine neden olabilir. Özellikle ev tozu mite’larının mevsim değişiminde
sayıları çok artar ve alerjik astım, göz alerjileri ve alerjik nezle
belirtilerini artırır.
Polen alerjiniz aratabilir
Polen alerjileri akla ilkbahar ve yaz aylarını
getiriyor. Ancak sonbaharda da yabani ot polenleri çok sayıda kişide alerjiye
neden olabilir. Yakupotu poleni, sonbahardaki en büyük alerji tetikleyicisidir.
Genellikle Ağustos ayında serin geceler ve sıcak günlerle polen salmaya başlasa
da, Eylül ve Ekim aylarına kadar sürebilir. Yaşadığınız yerde yetişmese bile,
yakupotu poleni rüzgarda yüzlerce kilometre yol kat edebilir. İstanbul’da
yakupotu poleni sıklıkla alerjiye neden olabilen bir polen türüdür.
Küf sporları belirtilere neden olabilir
Küf, başka bir alerji tetikleyicidir. Bodrum
katlarında ya da ıslak zeminlerde küf oluşumu yaygın bir durumdur. Bununla
birlikte dışardaki ıslak yaprak birikintileri de küf sporları için iyi
zemindir; nemli yaprak yığınları, küf için ideal üreme alanlarıdır. Hem iç
mekanlarda hem de dış mekanlarda küf sporlarına maruz kalabilirsiniz ve alerji
belirtileriniz kötüleşebilir.
Toz akarlarına daha fazla maruz
kalabilirsiniz
Toz akarları da alerjiye neden olan yaygın maddelerden
biridir. Nemli yaz aylarında yaygın olsalar da sonbaharda ısıtıcıların
açılmasıyla birlikte havaya karışabilirler ve hapşırma, burun akıntısı ve
hırıltıya neden olabilirler. Okulların açılmasıyla birlikte gribal
enfeksiyonlar ve soğuk algınlığı görülme sıklığı da çok artacaktır. Viral
enfeksiyonlar astım ve alerjik nezle belirtilerinin tetiklenmesine neden olarak
alerji belirtilerini sıklıkla karşımıza çıkacaktır.
Gribal enfeksiyonlar alerjik hastalıkları
tetikler
Özellikle mevsim değişmesiyle birlikte soğuk algınlığı
ve gribal enfeksiyonlar da sıklıkla görülmeye başlar. Gribal enfeksiyonlar
alerjik hastalıkları en çok artıran tetikleyici faktördür. Bu nedenle de
özellikle çocukların gribal enfeksiyonlara karşı aşı olması çok faydalı
olabilir.
Temizlik malzemelerinin kokuları alerji
belirtilerini artırır
Özellikle evde daha çok vakit geçirmeye başladığımız
ve çocukların da okullara başladığı bugünlerde temizlik malzemelerinin kokuları
da alerjik hastalıklarının belirtilerini tetikleyebilir. Çünkü alerjik astım ve
alerjik nezleli kişilerin akciğerleri çok hassastır.
Sonbahar Alerjilerinin Belirtileri
Nelerdir?
Alerjilerin belirtileri kişiden kişiye değişiklik
gösterir; bazı kişilerde belirtiler daha şiddetli olabilir. Sonbahar
alerjilerinin tipik belirtileri ise şöyle sıralanabilir:
Burun akıntısı, burun tıkanıklığı,
Gözlerde sulanma,
Hapşırma,
Öksürme,
Hırıltı,
Gözlerde ve burunda kaşınma,
Göz altlarında morarma.
Sonbahar Alerjisi Belirtileri ile COVID-19
Belirtileri Arasındaki Farklar Nelerdir?
Alerji belirtileri ve koronavirüs belirtileri birbiri
ile karıştırılabilir. Öksürük ve nefes darlığı gibi bazı COVID-19 ve sonbahar
alerjisi semptomları benzemektedir. Ancak COVID-19'un birincil belirtisi yüksek
ateştir ve ateş alerji belirtisi değildir. COVID-19 ve alerjiler arasındaki bir
diğer temel fark yayılmadır. Alerjiler bulaşıcı olmasa da COVID-19 kişiden
kişiye yayılabilir. Koronavirüs belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes
darlığı, boğaz ve baş ağrısı, burun tıkanıklığı, kas ve vücut ağrıları,
bulantı, kusma ve ishal sayılabilir. Alerji belirtileri ise kaşıntılı, burun
akıntısı, hapşırma, öksürük, kaşıntılı sulu gözler, kızarıklık, hırıltı
sayılabilir.
Sonbahar Alerjileri Nasıl Tedavi
Edilir?
Alerjinizin nedenine ve şiddetine göre tedaviniz
değişebilir. Kullanabileceğiniz birçok ilaç vardır. Steroid burun spreyleri
burnunuzdaki iltihabı azaltabilir. Antihistaminikler hapşırma, burun çekme ve
kaşıntıyı durdurmaya yardımcı olur. Dekonjestanlar, tıkanıklığı gidermeye ve
burnunuzdaki mukustan kurtulmanıza yardımcı olur.
Alerji aşı tedavisi uzun süreli bir çözüm
sağlayabilir
Alerji aşı tedavisi yani immünoterapi, özellikle uzun
süre ilaç kullanan ve şiddetli belirtisi olan kişilere önerilen bir tedavidir.
Aşı tedavisinde amaç vücudunuzu alerjen maddeye duyarsız hale getirmektir.
Polen, ev tozu, küf gibi solunum alerjenlerinde uygulanan bu tedavinin başarı
oranı oldukça yüksektir. Alerji uzmanlarınca planlanan ve yapılan bu tedavi
metodu enjeksiyon şeklinde uygulanmakla birlikte bazı alerjiler dilaltı tablet
şeklinde de uygulanabilmektedir.
Reçetesiz ilaç kullanmadan önce
doktorunuza danışın
Bazı alerji ilaçları reçetesiz satın alabilirsiniz,
ancak doğru olanı aldığınızdan emin olmak için doktorunuzla konuşun. Örneğin dekonjestan
burun spreyleri sadece 3-5 gün kullanılmalıdır. Bunları daha uzun süre
kullanırsanız, belirtileriniz tekrarlayabilir. Veya yüksek tansiyonunuz varsa,
bazı alerji ilaçları sizin için uygun olmayabilir.
Sonbahar Alerjilerinin Etkisini Nasıl En
Aza İndirebilirim?
Solunum alerjenlerinden tamamen kaçınmak pek olası
olmasa da izleyebileceğiniz bazı yollar alerjene olan maruziyetinizi biraz daha
azaltıp rahatlamanızı sağlayabilir.
Polenlerden kaçının
Yaz sonu ve sonbahar başında, polen seviyeleri
sabahları en yüksek seviyededir. Polen ayrıca rüzgarlı, sıcak günlerde ve
fırtına veya yağmurdan sonra da dalgalanabilir. Polen sayısı yüksek olduğunda
dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlayın. Dışarıdan eve girerken kıyafetlerinizi
çıkarın ve duş alın ve çamaşırları dışarıda kurutmayın.
Düşen yapraklardan kaçının
Çocuklar özellikle yaprak yığınları ile oynamayı
sevebilir. Ancak bu yığınlar arasında oynamak, milyonlarca küf sporunu havaya
saçabilir. Bu alerjenlerin solunması, hırıltıya neden olabilir.
Evinizin yüksek nemli alanlarına sonbahar
temizliği yapın
Bunlara banyo, çamaşır odası ve mutfak dahildir. Gizli
küflerden kurtulmak için duş başlıklarını çıkarın ve ev yapımı sirke
solüsyonuna batırın ve sızdıran musluk ve boruları onarın. Yeniden boyamanız
veya duvar kağıdı yapmanız gerekirse, tüm duvarların temiz ve küf
içermediğinden emin olun.
Evinizi dumansız bir ortam haline getirin
Havalar soğudukça, sigara içenler için içeride sigara
içmek cazip gelebilir ancak içerde sigaraya izin vermeyin ve siz de içerde
sigara içmeyin.
Alerjen geçirmez yatak takımları kullanın
Toz akarları, yatak takımlarında çok sayıda bulunur.
Toz akarları için mükemmel yerler olan yıkanamayan, ağır battaniyeleri birkaç
kat nefes alabilen, makinede yıkanabilir kumaşlarla değiştirin. Yastıklarınızı
ve şiltelerinizi toz akarlarına karşı dayanıklı örtülerle kapladığınızdan emin
olun. Döşemeli mobilyaları, halıları ve kalabalık dolapları haftalık olarak
süpürerek toz ve toz akarlarının birikmesini önleyin.
Çocuklara grip aşısı faydalı olabilir
6 aydan büyük çocuklara influenza aşısı yapılabilir.
Bugünlerde koronavirüsle savaşmaktayız. Çocuklarda gribal enfeksiyon
belirtileri ile koronavirüs belirtileri ayırmak zor olacağı için influenza
aşısı çıkar çıkmaz yapılması çok faydalı olabilir. Hem alerjik hastalıkları
tetiklemesini önlemiş hem de daha az grip olarak koronavirüs endişemiz biraz
daha azalmış olur.
Temizlik malzemelerinin kokusuz olanlarını
tercih edin
Sonbahar
aylarında alerji belirtilerinin tetiklenmemesi için klorsuz temizlik
malzemeleri, kokusu az olan deterjanlar tercih etmeniz faydalı olacaktır.