Her organ gibi, beyinde de yaşlanma görülüyor. “Ruh” denilen
varlığı yaratan organ ise; beyin. Ruhun yaşlanmasının, aynı zamanda beynin
yaşlanması olduğunu belirten uzmanlar, ‘Ruhum yaşlı’ diyen gençlerin beyni
risk altında olabilir” uyarısında bulunuyor. Uzmanlara göre, uzun süreli
yaşanan Tükenmişlik Sendromu ve depresyonun bunamaya neden olabilir.
Her yıl 1 Ekim tarihi, Dünya Yaşlılar Günü olarak anılıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL beyin Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Barış
Metin, yaşlanmaya dair önemli değerlendirmelerde bulundu.
Ruh ve beyin, birbirinden bağımsız değil!
“Ruh ile beyni birbirinden ayırmamak gerekir” diyen Doç. Dr.
Barış Metin, “Ruh dediğimiz şeyi yaratan organ aslında beyindir. Yani ruhun
yaşlanması, aynı zamanda beynin yaşlanmasıdır. Bu nedenle ruhum yaşlı diyen
gençlerin beyni de risk altında olabilir. Bu gibi durumlar genelde Tükenmişlik
Sendromu ve depresyon denilen hastalıklarda görülür. Bu durumlarda kişideki
tükenme hissine ek olarak beyin de hızlı yaşlanır. Sinir hücreleri yani
nöronların sayısı hızlıca azalır. Tükenmişlik ve depresyon uzun süreli olursa
demans yani bunamaya da neden olabilir” uyarısında bulundu.
Depresyon ve madde kullanımı, beyinde yaşlanmayı hızlandırıyor
Beyinde yaşlanmayı hızlandıran ve yavaşlatan çeşitli faktörler
olduğunu ifade eden Doç. Dr. Barış Metin, şunları söyledi: “Beyinde yaşlanmayı
hızlandıran faktörlerin başında; depresyon, bunamalar ve bağımlılık yapıcı
toksik maddeler gelir. Bu hastalıkları olan ve toksik madde kullanan bireylerin
beyninde daha hızlı yaşlanma ve küçülme görülür. Beyin nöronları sağlıklı
bireylere göre daha hızlı ölür, beynin hacmi azalır ve içindeki sıvı miktarı
artar. Yaptığımız bir çalışmada bağımlılık yapıcı madde kullanan bireylerin
beyinlerinin sağlıklı bireylere göre çok daha küçülmüş olduğunu bulduk. Beyni
yaşlanmaktan koruyan faktörlerse kendini iyi hissetme, keyif alınan işler
yapma, mutlu olma duygusu ve egzersizdir. Beynini sağlıklı aktivitelerde
sürekli kullanan bireylerin beyni genç kalmaktadır. Spor yapan bireylerin
beyinleri de yapmayanlara göre daha sağlıklı ve büyük olur.”
“Beyin hacminin küçülmesi, fonksiyon azalması anlamına gelmez”
Yaşlandıkça beynimizde önemli değişiklikler meydana geldiğini
belirten Doç. Dr. Barış Metin,
“Bu değişiklikler genelde beynin fonksiyonlarında azalma
şeklinde bilinir. Aslında tam olarak böyle değildir. Yaşlandıkça beynin hızlı
karar verme ve bellek gibi fonksiyonlarında azalma olurken, mantık yürütme,
analiz etme ve bunlara bağlı karar verebilme yetenekleri artar. Beyin yapısına
baktığımız zaman yaşlanmayla birlikte bir miktar küçülmeden söz edilebilir.
Ancak hacimce küçülme her zaman fonksiyon azalması anlamına gelmez. Beyin
fonksiyonunu belirleyen ana etmen sinaps yani nöronlar arası bağlantı
sayısıdır. Sağlıklı yaşlanmada beyin nöronlarını kaybederken sinaps’lar yoluyla
tecrübe kazanır ve öğrenir. Yaşlandıkça öğrenme sanıldığı gibi durmaz. Beyin
her yaşta yeni sinaps yapabilme özelliğine sahiptir” diye konuştu.
Sağlıklı beyin yaşlanmasından korkmayın!
Nöroloji uzmanı Doç. Dr. Barış Metin, “Bütün organlarımız gibi
beyinde de yaşlanma görülür. Ancak beyin yaşlanmasının normal yaşlanma ve
anormal yaşlanma olarak iki tipi vardır” diyerek sözlerini şöyle tamamladı:
“Normal yaşlanmada beyinde hücre (nöron)sayısı azalır. Ancak bu
azalma fonksiyonlarda kayba neden olmaz. Yani beyin kendine yetecek kadar nöron
ve sinapsı korur. Anormal yaşlanma ise bunama gibi nörodejeneratif
hastalıklarda görülür. Bu hastalıklarda nöron sayısı çok hızlı azalır. Bu durum
da kişinin bellek, dikkat gibi yaşamını idame ettirmesine yarayan
fonksiyonlarında ciddi kayıplara neden olur. Sağlıklı beyin yaşlanması
korkulacak bir durum değildir. Yaşlandıkça bazı fonksiyonlarımızın eskiye göre
daha zayıf olması doğal bir süreçtir.
Depresyon hastalığından korunun!
Öncelikle yaşamdan beklentimiz, hayallerimiz, umutlarımız,
ideallerimizin olması, yakınlarımızla birlikte mutlu bir yaşam sürmemiz,
kaliteli sosyal ilişkiler kurmamız, çalışmamız ama gerektiğinde dinlenmeyi
bilmemiz bizi beyin yaşlanmasına karşı korur. Beyin yaşlanmasını hızlandıran
depresyon hastalığından özellikle korunmalı ve varsa bir uzmana başvurmalıyız.
Sağlıklı beslenme, tek tip beslenmeden kaçınma beynimizi korur. Bunun yanında
fiziksel egzersiz ve spor da beyni yaşlanmaktan kurtarır.”