Üsküdar
Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, nargile kullanımının zararlarına dikkat çekti.
Sigara en popüler yöntem
Tütün kullanımının çok eski yıllara dayanmakla birlikte farklı
kültürler içerisinde kullanım şekillerinin de farklılık gösterdiğini belirten
Ömer Bayar, “Çiğneme, enfiye, pipo, puro, nargile gibi yöntemlerle
kullanılabilen tütünün en yaygın tüketim şekli ise sigaradır. Sigaranın diğer
yöntemlere göre daha popüler olma nedenlerinin başında ise içiminin daha pratik
ve içe çekilebilirliğinin daha kolaylaştırılmış olmasıdır” dedi.
Sigara her yıl 7 milyon kişiyi öldürüyor
Dünya sağlık Örgütünün (WHO) yayınladığı istatistiklere göre,
dünyada 1 milyarın üzerinde insanın sigara kullandığını ve her yıl yaklaşık 7
milyon kişinin sigara kullanımı nedeniyle yaşamını yitirdiğini belirten Uzman
Klinik Psikolog Ömer
Bayar, “Sigara kullanımı önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelmektedir.
Sigaranın zararlarına yönelik farkındalığın toplum içerisinde giderek artmasına
karşın vazgeçilmez ve bırakılması güç bir noktada olmasının en önemli sebebi
ise içerisinde bağımlılık yapıcı özelliği bulunan başta nikotin olmak üzere birçok
kimyasal madde içermesidir” dedi.
Nargile neden bu kadar yaygın?
Son yıllarda giderek popülerleşen bir diğer tütün kullanma
yönteminin de nargile olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar,
nargilenin başlarda daha çok orta yaş üzeri ve yaşlı kesim tarafından
tüketilirken 2000’li yıllardan itibaren genç kesimde de yaygınlaştığını
belirterek “Merak, arkadaş etkisi, sigaraya alternatif olarak tercih edilmesi,
özenmek, stres ve iş ortamından uzaklaşmak nargileye başlamada öne çıkan faktörlerdir.
Gençler ile yapılan çalışmalarda nargilenin tercih edilmesindeki en önemli
etkenin ise sosyalleşme imkânı sağlaması olduğu gözlenmiştir.Özellikle 20’li
yaşlardaki genç nüfus, kafe ve çay bahçeleri gibi arkadaşlarla bir araya
geldikleri ortamlardan haz aldıklarını ifade etmiştir. Bunlara ek olarak
nargile içme isteğinin sadece sosyal sebeplere dayanmadığı, biyolojik
etmenlerin de büyük ölçüde etkili olduğu düşünülmüş ve buna yönelik
araştırmalar yapılmıştır” dedi.
Nargile, beyindeki haz sistemini uyarıyor
Sigarada olduğu gibi nargilenin de içerdiği nikotin maddesinin
bağımlılık yapıcı etkisi olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar,
nargilenin beyindeki haz sistemini uyaracak şekilde tasarlandığını belirterek
şunları söyledi:
“Bağımlılık etkisini pekiştiren ve zehirli bir madde olan
asetaldehit ve birçok farklı toksik kimyasal madde de nargile tütünlerinde
yoğun olarak bulunmaktadır. Sigaranın içimini kolaylaştıran ve pekiştirici
özelliğini arttıran endüstri mühendisliği çalışmaları nargile için de
kullanılmıştır. Bağımlılığın pekişmesi için tütünün yanı sıra daha fazla duyu
organının uyarılması hedeflenmiştir. Bunun için özellikle beyindeki haz
sistemini uyaracak şeker melası, tat ve koku sağlayan farklı meyve aromaları,
kolay solunabilirlik sağlayan katkı maddeleri nargile tütünlerine eklenmiştir.
Sadece duman yerine hoş koku ve tadın da alınması, nargile içen kişilerin daha
çok hoşuna gitmektedir. Nargile içen kişilerin %80’inden fazlası klasik tütün
yerine aromatik tütünleri tercih etmesi bunu destekler niteliktedir.”
Bir saatlik kullanımda 50 kat fazla duman solunuyor
Toplumda nargilenin sigaraya göre daha az zararlı olduğu
görüşünün hâkim olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar,
“Ayrıca birçok kişinin nargilenin zararlarını bilmediği de gözlenmektedir. Su
içeren bir sistemi olması, zararı azalttığı iddia edilen farklı aparatların
pazarlanması, tek kullanımlık veya kişiye özel marpuç hizmetlerinin sağlanması,
sigara kadar yaygın ve sık şekilde kullanılamaması bu algının oluşmasında
etkilidir. Buna karşın nargilenin zararlarını gösteren birçok farklı çalışma
mevcuttur. Nargile dumanında nikotin, katran ve ağır metaller (arsenik, krom,
kurşun) bulunmaktadır. Bir saatlik nargile içiminde alınan duman miktarının,
bir sigara içiminde solunan duman miktarından 50 kat kadar daha fazla olduğu
saptanmıştır. Bir nargileden içe çekilen dumanın bir sigaradan içe çekilen
dumana göre çok daha fazla toksik madde içerdiği de bilinmektedir” diye
konuştu.
Bulaşıcı hastalık riskleri var
Sigara dumanına maruz kalınmasının 40 kadar hastalığa yol
açtığını belirten Ömer Bayar, başta kanser olmak üzere, solunum yolu
hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları sigara kullanımının neden olduğu ve en
sık karşılaşılan öldürücü hastalıklar olduğunu, nargile kullanımında da benzer
sağlık problemlerine yol açtığını söyledi. Ömer Bayar, nargile kullanımını ile
karşı karşıya kalınabilecek bir diğer sağlık sorununun ise bulaşıcı hastalık
riski olduğuna dikkat çekerek bir çalışmada nargile kullanımı ile tüberkülozun
bulaşabileceğinin gösterildiğine dikkat çekti.
Çocuğun sağlıklı sosyal ilişkiler kurmasına destek olunmalı
Özellikle alışkanlık ve bağımlılık haline gelmesi açısından en
büyük riski ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki bireylerin taşıdığı göz
önüne alındığında okullarda buna yönelik eğitimlerin verilmesinin önemli
olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Ömer
Bayar, “Medyada tütün mamullerinin verdiği zararlara yönelik daha kapsamlı ve
sık bilgilendirmelerin yapılması önemlidir. Bunun yanında nargile kafelere
yönelik yaş sınırlaması getirilmesi ve bu tarz mekânların denetiminin
arttırılması gerekli bir adımdır. Ailelerin ise çocuklarına rol model
olabilmesi açısından bu ürünlerin kullanımından uzak durması ve özendirmemesi
gerekmektedir. Ayrıca alternatif faaliyetler, hobiler ve spor alışkanlığının
kazandırılması, çocuğun ihtiyaç duyduğu sosyal ortam ve ilişkileri sağlıklı
yollarla yaşamasına imkân sağlayacak, böylece tütün kullanımına duyacağı istek
ve ihtiyacı azaltacaktır” tavsiyesinde bulundu.