Üsküdar
Üniversitesi Rektörü, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, meslek seçiminin
gençlerin yetenek ve ilgi alanları doğrultusunda yapılması gerektiğini
belirterek meslek seçiminde kullanılan kariyer testinin kişinin kişisel
özelliklerine uygun alanları ortaya çıkardığını söyledi. Prof. Dr. Nevzat
Tarhan, adaylara masa başında tercih konusunda uyarıda bulunarak tercih edilecek
üniversitenin mutlaka ziyaret edilmesi gerektiğini kaydetti.
Üsküdar Üniversitesi
Rektörü Psikiyatrist, Prof. Dr. Nevzat Tarhan, meslek ve üniversite seçiminin
önemli olduğunu belirterek hem üniversite adaylarına hem de anne-babalara
tavsiyelerde bulundu.
Meslek
cilt değil, elbise gibidir
Meslek deyince anlaşılan
şeyin kişiden kişiye değiştiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Meslekten
ne anladığımız çok önemli. Meslek denilince genellikle kişinin hayat boyu
geçireceği, ekmeğini kazanacağı alan gibi değerlendirilir. Meslek cilt gibi
değil, elbise gibi görülmelidir. Mesleği cilt gibi görenler var. Oysa
mesleğimiz cilt değil, elbisedir. Cilt vücudun bir parçasıdır çıkmaz. Mesleği
böyle gördüğün zaman, kişi bir mesleğe giriyor. Kendisine uygun olduğunu
düşünüyor. Bazı meslekler zaman içerisinde önemini kaybediyor ya da şartlar
değişiyor. Böyle durumlarda o mesleğe yeni yorumlar gerekiyor. Mesleği elbise
gibi görürsek onu değiştirebiliyoruz ya da ona uygun bir şekilde değişiklik
yapabiliyoruz. Mesleği katı bir şekilde değerlendiren insan, mesleğini
yönetemez, meslek onu yönetir hale geliyor. Bu nedenle mesleği vücudumuzun bir
uzantısı ya da parçası değil, elbise gibi düşünmeliyiz. Meslek de tıpkı elbise
gibi bize uygun olsun, bizi rahatlatsın, bize hizmet etsin” diye konuştu.
Meslek seçiminde önemli
olanın kişinin kendi yol haritası ve kendi geleceği olduğunu belirten Prof. Dr.
Nevzat Tarhan, meslek seçiminde meslek odaklı değil, insan odaklı hareket
etmenin daha önemli olduğunu ifade etti.
Mesleğe
gerçekçi olmayan anlamlar yükleniyor
Meslek seçiminde kişisel
özelliklerin ve yeteneklerin göz önünde bulundurulmasını ve dayatmalardan
kaçınılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Öyle babalar var
ki, 5-6 çocuğu var. Hepsi için ayrı plan yapmış. Şu doktor olacak, şu mühendis
olacak diye. Çocuklarını mesleklere dağıtmış, çocuklarının görüş ve fikirlerini
almadan, büyüyünce ilgi alanlarının ve yeteneklerinin ne olduğunu bilmeden
belirleyici ve ısrarcı olan tutucu yaklaşımlar var. Bunlar hem bilimsel olarak
uygun değil hem de çocuğun geleceğini perişan edebilecek durumlar. Bu nedenle
mesleğe doğru anlamlar yiklemek gerekiyor. Meslek, bir amaç değil; kişinin
hayat yolunda ilerlerken temel ihtiyaçlarını karşılaması, geçimini sağlaması
için aracı olan bir konudur” dedi.
Kaptan
köşkünde çocuk oturmalı
“Ailelerin bu aşamadaki en
öncelikli görevi, çocuklarına rehber ve kılavuz olmaktır” diyen Prof. Dr.
Nevzat Tarhan, “Anne-babaların geminin kaptan köşküne oturmamaları gerekir.
Onlar çocuğa kılavuzluk edecekler. Hayat gemisini çocuk yürütecek. Çocuk,
gemisinin kaptanı olacak ama anne babaya danışabilecek. ‘Ben şöyle yapmak
istiyorum, ne dersiniz?’ diye soracak. Çocuk, anne ve babasının yıllara dayanan
tecrübesinden yararlanmalı. Çocuk kendinden deneyimli olan kişilere danışmalı”
dedi.
Akıllı
insan başkalarının tecrübelerinden yararlanır
Öğrenmenin iki şekilde
olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayatta danışarak ilerleyen, en az
hatayı yaparak yolu bulur. İki önemli öğrenme stili vardır;biri deneme yanılma
yolu. İkincisi ise başkalarının tecrübelerinden faydalanma. Deneme yanılma yöntemiyle
öğrenmeye ömrümüz yetmez. O halde akıllı insan başkalarının tecrübelerinden
yararlanır, bilene sorar. Öğrenmeye açık olmak gerekiyor” dedi.
Bencil
hedefler tembelleştiriyor
Çocuklara meslek seçiminde
somut hedefler değil soyut ve sosyal hedefler konulması gerektiğini belirten
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Meslek bir amaç değil araçtır. Amaç nedir? Hayatının
sonunda nasıl anılmak istersin? Nasıl bir insan olmak istersin? Bu gibi soyut
amaçlar olacak. Somut amaçların olması istenirse yani ‘Evim, arabam olsun’
denirse kişi tembelleşiyor. Yetenekleri yok olup gidiyor. İnsana somut amaçlar
değil, soyut amaçlar yakışır, bu amaçlar insanidir. Soyut amaçlar bireysel
faydayı değil, toplumsal faydayı hedefler. Bir insanın değerini gösteren, o
insanın insanlara yaptığı katkı oranındadır. Yani bir insanın değeri kendine
yaptığı katkı ölçüsünde değil, yaşadığı topluma, ülkesine, vatanına, insanlığa
yaptığı katkı derecesinde insan değerlidir. Ne kadar zengin olduğu değerlilik
ölçüsü değildir. Bu nedenle tarihe baktığımız zaman hep bireysel başarılar
değil, toplumsal faydayı ön plana çıkaranlar faydalı olmuştur. Onun için
gençlere ego ideali verirken sadece zenginleşmek, varlıklı olmak, meşhur olmak
gibi somut ve geçici y da bencilce hedefler yerine sosyal hedefler koymak
gerekiyor” dedi.
Meslek
seçimi, kariyer testine göre belirlenmeli
Meslek seçimi yaparken
gencin kişilik özelliklerine uygun ilgi alanlarını belirleyen kariyer testi yapmalarını öneren Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
“Meslek tercihini yaparken
kariyer testi denilen, internet ortamında da bulunan ve 15 dakikada yapılan
basit pratik testlerden yararlanılabilir. Bu testler kişinin meslek alanlarını
belirlemede yardımcı oluyor. Bu testler meslek değil, kişinin hangi mesleğe
yatkın kişilik tipi olduğunu gösteriyor. Üsküdar Üniversitesi olarak biz Holand
Testi denilen bir testi rutin olarak kullanıyoruz.
Kişilik
özelliklerine uygun alanlar tavsiye ediliyor
Web sayfamızda bulunan bu
testi herkes yapabilir. Bu testin sonucunda 6 sonuç çıkıyor. Kişi, gerçekçi bir
kişilik tipine mi sahip, araştırmacı özellikleri var mı, tutucu bir kişilik mi,
girişimci bir kişi mi, sosyal biri mi yoksa artistik yönü güçlü estetik
özellikleri olan biri mi? Bu 6 kişilik tipinden biri ön plana çıkarsa onunla ilgili
alanlarda tercih yapması tavsiye ediliyor. Adaya kendi kişiliğine uygun
alanlara yönelmesi tavsiye ediliyor: Çünkü orada daha başarılı olursun, orada
daha hızlı karar verebilirsin, olayları daha iyi algılarsın, daha hızlı
ilerlersin, daha derinleşebilirsin tarzında sonuçlar veriyor. Kişilik tipi
tutucu çıkan biri girişimciliğin ve AR-GE’nin önemli olduğu meslekleri seçerse
zorlanır. Adaylara kariyer testi yapmalarını tavsiye ediyoruz.”
Üniversitenin
amiral gemisi olması önemli
Meslek seçiminde tercih
edilecek üniversitenin uzmanlık alanı, akademik kadrosu, altyapı ve uygulama
olanaklarının önemli olduğunu ve mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiğini
belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Mesleği nerede öğreneceğiniz önemli. Bunun
için de her üniversitenin ya da mesleği öğreneceğiniz kurumun amiral gemisi
vardır. Bazı meslek ve alanlarda çok iyidir. Akademik kadrosu iyidir, kimi
sağlıkta ön plandadır kimi davranış bilimlerinde örneğin psikolojide hem alt
yapı hem de akademik kadro anlamında ön plandadır. Genetik ya da
biyomühendislikte iyidir. İletişimde teori ve pratik olanakları sunmada çok
iyidir… Adaylar seçmek istediği alanda en iyi olan kurumları araştırmalıdır”
dedi.
Üniversiteler
ziyaret edilmeli
Üniversitelerin mutlaka
araştırılmasını ve yerinde ziyaret edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr.
Nevzat Tarhan, “Üniversitelerin web sitelerinden akademik kadro, bölüm ve
programlara ilişkin bilgi edinebilir ama bu yetmez bizzat gidip üniversiteyi
yerinde görmesinde fayda var. Burada en az 4 yılını geçirecek. ‘Burada benim
için verimli bir eğitim ortamı var mı? Öğrenci dostu bir üniversite mi?’ buna
bakması gerekiyor. Öğrenci odaklı, öğrenci dostu bir üniversite olması önemli.
Bu ortamın sağlandığına dikkat edilmeli. Bunu da ancak gidip yerinde görerek
anlayabilir” uyarısında bulundu.
Tercih
robotları hata yapmayı azaltıyor
Üniversitelerin tanıtım
dönemlerinin bu konuda önemli bir fırsat sunduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat
Tarhan, “Tanıtım dönemlerinde bölüm hocaları bilgilendirmeler yaparlar. Adayın
kafasında soru işareti varsa bu önemli bir fırsattır. Sorularını bizzat sorabilir
ve fikir alabilir. Meslek seçiminde tercih robotları çok işe yarıyor. Tercih
konusunda hata yapmayı azaltıyor. Ayrıca bu dönemde görevli olan tercih
danışmanları tanıtım döneminde aktif olarak çalışıyorlar. Üniversite olarak,
rehberlik birimimizin güçlü tercih uzmanı kadromuzla aday arkadaşlarımıza
destek olacağız. Üniversite adayları, bu dönemde üniversiteleri ziyaret ederek
uzmanlardan yardım alabilirler. Adaylar güçlü ve zayıf yönlerini belirlemede bu
uzmanlardan yardım alabilirler” dedi.