EGD/DEİK Ticari Diplomasi Yolculuğu buluşmalarının bu haftaki konuğu DEİK Türkiye/Libya İş Konseyi Başkanı Murtaza Karanfil oldu. 6 milyon nüfuslu Libya’ya, ortalama son 6-7 yılda 2.5 milyar dolarlık ihracat yapıldığını anlatan Karanfil, “100 milyon nüfuslu Mısır’a 3 milyar dolar ihracat yaptık. Libya’ya yapılan ihracat sadece Libya ile sınırlı değil, burası bir geçiş güzergahı” dedi.
Libya’da göreve gelen geçici hükümetin henüz bütçeyi onaylamadığını belirten Karanfil, nisanda yüzde 228’lik ihracat artsa dahi bizim aslında beklediğimiz hareket bütçenin onaylanması ile gerçekleşeceğini belirtti. Nisan ayında demir-çelik dışı metaller yüzde 230, elektrik-elektronik yüzde 334, halı yüzde 105, hububat yüzde 230, mobilya yüzde 74, yaş meyve yüzde 278, kuru meyve ihracatı yüzde 140 arttığını ifade eden Murtaza Karanfil şunları söyledi;
6 milyon Libya bizim için çok önemli
2016-2019 yılları arasında geliri petrol olan Libya’nın darbeci Hafter kontrolünde bir grubun petrol hilali dediğimiz bölgeyi kapatması nedeniyle Libya bölgesinde 150 milyar dolara varan bir petrol satış kaybı yaşandı. Libya yüzölçümü bakımından bizim 2.5 katımız büyüklüğünde. Afrika'ya açılan bir kapı ve Avrupa'nın göbeğinde bir ülke. Bugün Trablus-Roma 40 dakika. Bir dönem 90 milyar liraya ulaşan petrol geliri neredeyse sıfıra indi. 2019’un ilk 4 ayında Hafter destekçileri Trablus'u ele geçirmeye çalıştı. Trablus 2019 nisan ayında kuşatma altına alındı. Libya sahipsiz ve kimsesiz görüldü. O dönemki ulusal mutabakat hükümeti birleşmiş milletlere bir çağrıda bulundu kuşatmadan kurtarın diye bu çağrıya sadece Türkiye destek verdi.
Libya’ya ihracatımız 3 milyar dolar
Bugün biz 6 milyon nüfuslu Libya'ya, ortalama son 6-7 yılda 2.5 milyar dolarlık ihracat yaparken 100 milyon nüfuslu Mısır’a 3 milyar dolar ihracat yaptık. Bu da Libya'ya yapılan ihracatın sadece Libya ile sınırı kalmadığını, buranın bir geçiş güzergahı olduğunu gösteriyor.
Libya ekonomisi petrol, petrokimya gazlara dayalı
Dünya doğalgaz rezervinin yüzde 0,8’i Libya’da mevcut. Bunun tespit edilmeyen kısmının ise mevcut gazın 2-3 katı olduğu düşünülüyor. Libya’da ticaret 300 milyon kişi varmış gibi yapılıyor. Petrokimya, madencilik, balıkçılık üzerine yatırımlar büyük avantajlar barındırıyor. Yine Libya’da lojistik sektörüne yönelik yatırımlar, madencilik, inşaat malzemeleri, çimento, seramik üzerine yapılacak yatırımlar gelişmekte olan Libya’da yatırımcısına kazandıracaktır.
Ödeme önceliği Türk müteahhitlerin olacak
2019 ağustos ayında Libya ile bir anlaşma imzalandı. Müteahhitlerin eski alacakları 4 milyar dolara yakın. Yeni hükümet göreve gelir gelmez öncelikleri Türk müteahhitleri olacak. Bütçe sorununu çözdükten sonra hızlı aksiyon alacaklarını düşünüyoruz
Libya’da hükümeti kuru sabitleyince artış geldi
Nisan ayında yüzde 228’lik bir ihracat artışı yaşandı. Demir-çelik dışı metaller yüzde 230, elektrik-elektronik yüzde 334, halı yüzde 105, hububat yüzde 230, mobilya yüzde 74, yaş meyve yüzde 278, kuru meyve yüzde 140 arttı. Bu artışı özellikle Libya hükümetinin kuru sabitlemesi ile geldi. Ülkede Kaddafi döneminde olduğu kadar güçlü bir devlet yok. Libya’da güvenlik sorunu yok, asıl sorun ekonomik sorun.
Lojistik Üs’le Afrika’nın göbeğine inecek pozisyon yakaladık
Libya’nın hayali olan Lojistik Üs projesi bitti. Lojistik üssün yapılmasıyla birlikte Libya Kuzey Afrika’da 100 milyon insanın çok rahatlıkla ekonomi yaşayacağı bir ülke haline gelebilir. Afrika’da maalesef ürünlerin depolanması için doğru düzgün, uluslararası standartlara uyan bir tesis mümkün değil. Libya’da yapacağımız lojistik üssle Süveyş Kanalı ve Batı Afrika’ya ulaşım yollarına alternatif, Afrika’nın belki de göbeğine inecek bir pozisyon ve avantajda. Türk deneyimiyle yapılacak lojistik üssle burada tedarik zincirinde olan ihtiyaçlar da ülkemizden karşılanabilir.
Libya’da bankalara güvensizlik var
Geçtiğimiz 8. Ayda ticaret ve sanayi odaları başkanları ile yaptığımız görüşmede bana verdikleri bilgiye göre Libya halkının banka mevduatı 80 milyar dinarı buluyor. Libya’da bankalara bir güvensizlik söz konusu. Bankalarda bu kadar mevduat varsa halkta ve evlerde bunun en az iki-üç katı bir para söz konusu. Libya güvenlik ve istikrar kaybından dolayı paranın çoğu yurtdışına çıktı. Bir kısmı evlerde kaldı bir kısmı Afrika’da kaldı. Sene sonunda 3 milyar doları rahat yakalarız. Bütçe onayının asıl yansımasını 2022’de göreceğiz.
Türkiye’ye 600 milyon dolarlık yatırım
Libya’da 70 milyar dolarlık bir bütçesi olan Libya dış yatırımlar kurumu var. Bu kurumun Mısır, Afrika ve bazı Avrupa ülkelerinde birçok yatırımı bulunuyor. Özellikle Afrika’daki turizm sektöründe 5 yıldızlı oteller ve petrol dağıtım istasyonlarının çoğu bu kurum tarafından yapılıyor. Bu kurumun yetkilileri geçen yıl ülkemizi ziyaret etti. Türkiye’de 600 milyon dolarlık bir yatırım planladıklarını söylediler. Yeni hükümetin bu kuruma atayacağı yeni yetkililerle daha güçlü bir ilişkiler geliştireceğimizi düşünüyorum. Umarım kısa sürede bu yatırım hamlelerini genişletirler.
YORUMLAR