SANKO Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı da olan Dr. Öğr.
Üyesi Nevhiz Gündoğdu, 18 Kasım Dünya KOAH Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, “Bir akciğer hastalığı olan KOAH, tam
olarak geri dönüşümlü olmayan, ilerleyici hava akımı kısıtlanması ile
karakterize bir hastalıktır” dedi.
Bu hastalığın zararlı gaz ve partiküllere, özellikle sigara dumanına
karşı oluşan enflamatuvar (iltihaplanma) bir süreç sonucu geliştiğini anlatan
Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, “KOAH yeterince bilinmemekte, yeterince teşhis edilememekte
ve teşhis edilenler de etkili bir şekilde tedavi edilememektedir” ifadelerini
kullandı.
ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ
SİGARA
KOAH oluşumunda önemli etkenlerden birinin sigara olduğunu anımsatan
Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, “Sigaranın KOAH gelişimindeki rolü uzun zamandır biliniyor.
Hastalara sigarayı mutlaka bıraktırmak gerekmektedir. Ayrıca KOAH’ın önlenmesi
için de sigaraya başlanmaması ve pasif sigara maruziyetinin (sigara içilen
ortamda bulunmaktan kaynaklanan etkilenme) önüne geçilmesi gerekmektedir”şeklinde konuştu.
RİSK FAKTÖRLERİNE DİKKAT
KOAH gelişiminde rol oynadığı düşünülen risk faktörlerini “Genetik
faktörler, sigara, çevresel ve mesleki maruziyet, iç ve dış ortam hava
kirliliği, akciğer gelişimine etkili faktörler ile hava yolu hiperreaktivitesi
(duyarlılığı) ve astım” olarak sıralayan Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, risk
faktörlerinin doğru değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Kronik öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı yakınmaları ve/veya risk
faktörlerine maruziyet öyküsü olanlarda KOAH’ın düşünülmesi gerektiğini vurgulayan
Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, “Risk faktörü taşıyan olgularda semptomlar
(belirtiler, bulgular) mutlaka sorgulanmalıdır. Risk grubunda olmasına rağmen
hasta semptomatik olmayabilir veya semptomlarını doktora başvuracak kadar
önemsemeyebilir” ifadelerine yer verdi.
KOAH TANISI
Öksürük, nefes darlığı, balgam şikâyeti olan ve sigara içen hastanın
KOAH açısından değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi
Gündoğdu, tanı konusunda şu uyarılarda bulundu:
“KOAH tanısı mutlaka spirometrik (insanın ne kadar hava
soluduğunu ve ne kadar çabuk soluduğunu ölçen solunum fonksiyon testi) inceleme ile doğrulanmalıdır. KOAH düşünülen her olguda kesin tanı
için spirometrik inceleme yapılmalı ve tanı mutlaka bu incelemeyle
doğrulanmalıdır. Spirometrik değerlendirme KOAH tanısını kesinleştirmede,
ayırıcı tanıda ve hastalığın seyrini izlemede yararlıdır. Hastanemizde de
uygulanabilen spirometrik inceleme mevcut hava akımı kısıtlanmasını göstermede
en iyi standardize edilmiş, kolay, tekrarlanabilir ve en objektif yaklaşımdır.”
KOAH TEDAVİSİ
Tanı konulduktan sonra hasta ve yakınlarının hastalık hakkında
bilgilendirilmesi ve hastanın tedaviye etkin olarak katılımının sağlanması gerektiğine
vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, şunları kaydetti:
“Hastanın olabildiğince aktif bir yaşam sürmeye yönlendirilmesi
sağlığı açısından son derece önemlidir. Eğer hasta sigara içiyorsa sigara
bırakması için bir takip ve tedavi programı düzenlenmeli. Bu dönemde hastalar
yakından takip edilmeli. Semptomatik olan hastalarda tedavinin temelini
oluşturan bronkodilatatörler (bronş genişletici) gerektiğinde veya düzenli
olarak, hastalığın her aşamasında kullanılmalıdır. Tedavi yanıtı değişkendir ve
bu nedenle hastalar yakından izlenmelidir. Alevlenme sıklığı ve ağırlığı ile komplikasyonlar
ayrıntılı bir şekilde değerlendirilerek tedavi bireysel olarak düzenlenmelidir.
Hastaya özgü bir tedavi uygulanmalıdır.
Tedaviye yanıt, kullanılan ilaçların etkinliğine, yan etkilerine,
kişinin inhaler (soluk aldırma cihazı) kullanma tekniğine ve ilaçlara uyumuna
bağlıdır. Eğitim, hastalık şiddetine göre bireyselleştirilmeli ve bir program
dahilinde hastalık ilerledikçe ortaya çıkan gereksinimlere göre
sürdürülmelidir. Bir uzman denetimi ve desteği altında hastalığa özgü, kendi
kendini tedavi prensiplerine uygun olarak gerçekleştirilecek eğitimle tedavinin
etkinliği artırılabilir.”
Semptomatik hastalarda pulmoner (akciğer veya
akciğerlerle ilgili) rehabilitasyon uygulamalarının semptom ve
atakları önlemek, günlük yaşam aktivitelerini geliştirmek ve yaşam kalitesini
artırmak için KOAH tedavisinde yerini aldığını ifade eden Dr. Öğr. Üyesi
Gündoğdu, “Rehabilitasyon hastanede yapılabileceği gibi uygun hastalarda
tedaviyi tamamlayacak şekilde evde de programlar oluşturulmaktadır.
Rehabilitasyona katılmaya istekli aktif enfeksiyon ya da alevlenmesi olmayan
kognitif (bilişsel) olarak katılmaya uygun tüm hastalar alınabilir. Ağır KOAH
hastası olmak rehabilitasyona katılmaya engel değildir” değerlendirmesini
yaptı.
KOAH VE COVID-19
KOAH hastalarının COVID-19’da akciğer tutulumlarının daha fazla, yaşam
kayıplarının yüksek olduğunu bildiren Dr. Öğr. Üyesi Gündoğdu, KOAH
hastalarının COVID-19’da ağır seyretmelerinin nedenini şöyle özetledi:
“Bu hastaların akciğer kapasitelerinin düşük olması olabilir. Bu nedenle
KOAH hastalarının maske, mesafe ve hijyen kurallarına çok dikkatle uymaları
gerekmektedir. Ayrıca pandemi (birden fazla ülkeyi etkisi altına alan salgın)
döneminde KOAH hastalarının alevlenmeleri önlemek için tedavilerini düzenli yapmaları,
beslenmelerine dikkat etmeleri gerekmektedir.”
