Sonbahar geldi, kış mevsimi için evlerde hazırlıklar başladı.
Pazardan onlarca kilo sebze ve meyve alınıyor, konserveler yapılıyor. Bu
gıdaların sağlık için herhangi bir risk oluşturmaması için hazırlarken ve
saklarken bazı kurallara uymak gerekiyor. Çünkü hijyenik ve doğru bir şekilde
hazırlanmayan konserve ürünler tehlike saçıyor. Memorial Şişli Hastanesi
Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Rumeysa Çelik, konserve yapımında dikkat
edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Hem ekonomik hem sağlıklı
Mevsiminde alınan sebze ve meyveleri farklı dönemlerde de
tüketebilmek için en çok tercih edilen saklama koşullarından biri konserve
yapmaktır. Konserve hazırlıkları yazın ortasında başlayıp sonbahar ortasına
kadar sürer. Ev yapımı ürünlerin tüketilmesi hem ekonomik hem de sağlıklıdır
ancak bunu yaparken dikkatli olmakta fayda var. Çünkü uygun şekilde yapılmayan
konserve ürünleri besin zehirlenmesinden ölüme kadar ortaya çıkabilecek bir
tablo oluşturabilir. Evde konserve yaparken dikkat edilmesi gerekenler şöyle
sıralanabilir:
1. Sebze ve meyvelerin taze olmasına ve küflü olmamasına dikkat
edin
Konserve hazırlanırken kullanılan malzemelerin satın
alınmasından tüketime kadar tüm aşamalarda hijyen koşullarına dikkat edilmesi
gerekmektedir. Alınan sebze ve meyvelerin taze olması ve küflü olmaması
konserve yapımında ilk kuraldır. Gıdalar, kullanım öncesinde iyice
yıkanmalıdır.
2. Mutlaka ısıya dayanıklı cam kullanın
Konserve yapımında kullanılan kapların ısıya dayanıklı cam
olması önemlidir. Eğer turşu yapılacaksa ve plastik kap kullanılacaksa bu
konuda yasal olarak onaylı plastik malzemeden yapılmış kaplar tercih edilmeli
ve bunlar sadece bir kez kullanılmalıdır.
3. Cam kavanozları kaynatın, kapaklara iyi bakın
Cam kavanozlar kullanımdan önce 15-20 dakika kaynatılarak
sterilize edilmelidir. Bunun yanında kavanozların kapaklarının paslı olmamasına
dikkat edilmelidir. Cam kavanozlar bir kez daha kaynatılarak kullanılabilir
ancak kapaklar asla bir kez daha kullanılmamalıdır.
4. Sebze ve meyveleri 15-20 dakika kaynatın
Güvenli konserve yapımında uygulanacak işlemin sıcaklık derecesi
ve uygulama süresi önemlidir. Isıtma süresi besinin asit miktarına bağlıdır.
Meyveler ve domates gibi asidi yüksek besinler ortalama 15-20 dakika
kaynatılmalıdır. Ayrıca tüm sebzeler temizlendikten ve parçalandıktan sonra
pişirme işlemi yapılmalıdır.
5. Konserveleri açtıktan sonra hemen tüketin
Konserveyi tüketirken dikkat edilmesi gerekenler vardır.
Yaptığınız ürünü kavanozu açtıktan sonra aynı gün ya da birkaç gün içinde
tüketmek gerekmektedir. Konserveler mutlaka oda sıcaklığında ya da buzdolabında
muhafaza edilmelidir. Çok sıcak ortamda ya da derin dondurucuda muhafaza edilen
konserve gıdalar açıldıklarında lezzet, kalite ve duyusal özellik kaybı meydana
gelir.
Doğru yapılmayan konserve hayati riske neden oluyor
Konserve açıldığı gün ya da birkaç gün içinde tüketilmediğinde
“clostridium botulinum” bakterisi açığa çıkabilir. Bu bakteri gıda
zehirlenmelerine neden olmaktadır. Bu bakterinin dünyada bilinen en güçlü
zehirlerden olduğu ve ölümle sonuçlanabilecek rahatsızlıklara yol açtığı
bilinmektedir. Bu bakteri konservelerde fazlaca üreyebilir ve kendisini
konserve kapaklarında oluşturduğu bombeleşmeyle belli eder. Konserve yaparken
kavanozun kapaklarına iyi bakılması gerekir. Eğer kapaklarda bombeleşme varsa
asla tüketilmemelidir. Tüketim olursa zehirlenme de kaçınılmaz olmaktadır.
Yedikten sonra bu belirtilere dikkat!
Kapakları bombeleşen cam kavanozdaki ürünün yenmesi halinde
12-36 saat arasında zehirlenme belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte karın
ağrısı, bağırsak fonksiyonlarında bozulmalar, baş dönmesi ve mide bulantısı
gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtileri yaşayan kişilerin mutlaka en yakın
sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir.