Basit
gibi görünen dirsek rahatsızlıkları eşya taşımayı, araba kullanmayı, yemek
yemeyi hatta saç taramayı bile zorlaştırabiliyor. Yaşanan travmaların
haricinde, gün içinde yapılan basit zorlamalar da dirsek rahatsızlıklarına
neden olabiliyor. El ve kolların zorlandığı işlerde çalışanların yanında ev
kadınları, öğretmenler, sporcular hatta enstrüman çalanlar bile dirsek
rahatsızlıkları bakımından risk altında bulunabiliyor. Yapılan iş sırasında
kolların haddinden fazla zorlanmaması sık tekrarların yapılmaması alınabilecek
en basit önlemler arasında yer alıyor. Memorial Şişli / Ataşehir Hastaneleri
Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mahir Mahiroğulları, dirsek
rahatsızlıkları ve alınabilecek önlemler hakkında bilgi verdi.
Dirsek rahatsızlığının nedenleri farklı olabilir
Dirsek rahatsızlıkları birçok nedene bağlı gelişebilmektedir.
Elini çok fazla kullanan ev hanımları, masa başında uzun süre aynı işlemleri
yapan (klavye ve fare kullanımı) ofis çalışanları ve ağır işlerde çalışan
işçilerde tendon kaynaklı dirseğin dış kısmında ağrı ile ortaya çıkan tenisçi
dirseği denilen rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir. Yazı ya da paketleme işiyle
uğraşanlar, temizlik işlerinde çalışanlarla marangoz gibi kolun çok
kullanıldığı mesleklerde ise daha çok dirseğin iç kısmında ağrıyla ortaya çıkan
golfçü dirseği görülmektedir. Sporcularda tenisçi ve golfçü dirseğinin yanı
sıra travmalara bağlı zedelenmeler ve kırıklar yaşanabilmektedir.
Dirseğinizi masaya dayayarak çalışmayın
Ofis çalışanlarında dirsek rahatsızlıklarının az görüleceği
sanılsa da bu oran gün geçtikçe artmaktadır. Sürekli masa başında çalışanlarda
yanlış duruşlara bağlı bel ve boyun bölgesinde rahatsızlıklar yaşanabildiği
gibi dirseklerde de sorunlar ortaya çıkmaktadır. Dirsekleri bir yere dayayıp
uzun süre çalışmak dirsek bölgesinde şişlik, su toplaması o bölgedeki
nasırlaşma gibi sorunlara da yol açabilmektedir.
Sporculardan fazla kadınlarda görülüyor
Dirseğin iç ve dışında bulunan tendonlardaki yıpranmalarla
ortaya çıkan tenisçi dirseği ile golfçü dirseği bilinenin aksine sporcularda
değil ev kadınlarında daha fazla yaşanmaktadır. Gün içinde ev işleri sırasında
sürekli yapılan zorlamalar dirsek çevresindeki tendonların yıpranmasına neden
olmaktadır. Ev temizliği sırasında ağır eşyaların taşınması ya da çamaşır
sıkarken kolların fazla zorlanması dirsek rahatsızlığı yaşanması riskini
arttırmaktadır.
Müzik yaparken dirseğinizi yormayın
Müzisyenler arasında daha çok keman, viyolonsel ve çello gibi
yaylı enstrümanları çalanlar dirsek rahatsızlıkları bakımından risk altındadır.
Kolun ve el bileğinin sürekli yukarıda ve belli bir şekilde kalmasını
gerektiren bu enstrümanlar omuz ve el bileğiyle birlikte dirsekleri de
zorlamakta ve tenisçi dirseği rahatsızlığının yaşanmasına neden olabilmektedir.
Alışveriş poşetlerini tek elde taşımayın
Ağır kaldırmak gibi ağır taşımakta dirsek rahatsızlıklarına
neden olabilir. Özellikle alışveriş sonrası poşetlerin tek elde taşınması fazla
yükün dirseğe baskı yapmasına neden olabilmektedir. Poşetleri iki elde taşımak
hatta ağırlık çok fazlaysa tek başına taşımamak dirsek sağlığı bakımından
önemlidir.
Erkeklerde kırıklar daha fazla
Kadınlara oranla dirsek kırıkları ve çatlakları erkeklerde daha
fazla görülmektedir. Seçilen spor ve aktivitelerin yanı sıra günlük hayatta
kadınlara göre daha fazla riskli hareketlerde bulunan erkekler, yaşanan
travmalara bağlı olarak dirsek kırığı, çatlağı ya da zedelenmeleri
yaşanmaktadır.
Acemi tenisçiler risk altında
Dirsekte en fazla karşılaşılan sorunların başında tenisçi
dirseği gelmektedir. Her ne kadar rahatsızlığın ismi tenisçi dirseği olsa da
profesyonel tenisçilerden daha çok tenis sporuna yeni başlayanlarda
görülmektedir. Raketi yanlış ve gereğinden çok daha fazla sıkarak tutmak,
yanlış raketle oynamak dirseğin dışındaki tendonlara zarar verebilmektedir.
Tenise yeni başlayan çocuklarının ileride bir dirsek rahatsızlığı yaşamaması
adına anne babaların dikkatli olması gerekmektedir. Tenisçi dirseğinde ortaya
çıkan ağrı genellikle gece uykudan uyandıracak şiddette değil aktivite
sırasında ya da bir nesnenin kavranıp dirseğin zorlandığı anlarda
şiddetlenmektedir. Dirseği dinlendirmek ve yoran aktivitelerden uzaklaşmak
gerekmektedir.
Kara tahta dirseğinizi yorabilir
Tahtaya yazı yazarak ders anlatmayı tercih eden öğretmenler de
dirsek rahatsızlığı yaşayan meslek grupları arasındadır. Tahtaya yazı yazarken
kolların sürekli yukarda ve aynı pozisyonda kalması dirseklere baskı yaparak
tenisçi ya da golfçü dirseği yaşanmasına neden olabilmektedir. Öğretmenlerin,
tahtanın yüksek bölgeleri yerine omuz hizasında kalan kısımlarını kullanmaları
ve ders sırasında sık sık omuz ve dirseklerin dinlendirmeleri yaşanabilecek
dirsek rahatsızlıklarının önüne geçebilmektedir.
Beslenmenizde protein eksik kalmasın
Saç telinden tırnaklara kadar tüm hücreler için yapısal
bileşenlerden olan protein bakımından zengin gıdaları beslenme düzeninde tutmak
kemik sağlığı bakımından oldukça yararlıdır. Özellikle tedavi sürecinde protein
ağırlıklı beslenmek vücudun kendi kendini tamir edebilmesi için önemli bir
etkendir. Kırmızı ve beyaz etin yanı sıra soya ürünleri, baklagiller, fasulye,
bazı yemişler ve tahıllar tüketilerek protein açığı giderilebilmektedir. Aşırı
kırmızı etin doymuş yağ bakımından zengin olduğu ve kötü kolesterolü
yükseltebileceği unutulmamalıdır. Sigara ve tütün mamullerinin tüketilmesi,
birçok dokunun esnekliğini yitirmesine ve daha kolay yaralanmaya neden olduğu
gibi iyileşme sürecini de olumsuz etkilemektedir.
Dirsek egzersizlerini ihmal etmeyin
Menteşenin çalışma şekline benzeyen dirseğin yaklaşık 0-130
derece arasında bir hareket açıklığı bulunmaktadır. Çok güç gerektiren ve bu
hareket açıklığının sınırlarını zorlayan hareketlerden kaçınılmalıdır. Dirsek
rahatsızlıklarının öncelikli tedavisi cerrahi dışı yöntemlerdir. Germe
egzersizleri, buz, ilaç ve fizik tedavi ile dirsek eski haline getirilmeye
çalışılır. Dirsek bölgesindeki kasları germe egzersizleri ihmal edilmemelidir.
Dirsek kaslarını ve eklemlerini güçlendirmek için; kol, dirsek ve el bileği düz
bir eksendeyken, bilek diğer elin yardımıyla 90 derecelik bir açıyla yukarı
kaldırılarak geriye doğru gerdirilir. Birkaç saniye süren gerdirme işleminin
ardından aynı hareket bilek 90 derece aşağı döndürülerek yapılır. Masaj yağları
ile yapılan birkaç dakikalık masajlar tedavi sürecinde etkili olmaktadır.
Egzersiz, ilaç veya fizik tedaviye rağmen 6-9 ayda düzelmeyen, günlük yaşamı
olumsuz etkileyen durumlarda cerrahi yönteme başvurulabilmektedir. Dirsekteki
rahatsızlığa göre cerrahi açık ya da artroskopik yani kapalı olarak
yapılabilmektedir. Artroskopik cerrahide, dirsek ekleminin içinin görülebilmesi
ve daha hızlı iyileşme sürecinden dolayı avantajlıdır.
Bu belirtileri önemseyin
Trafik kazaları, düşme gibi travmalarda dinlenmeye rağmen
geçmeyen ağrılar dirsek rahatsızlıklarının belirtisi olabilmektedir. Bununla
birlikte;
• Nesneleri taşırken zorlanma
• Dinlenme sırasında ortaya çıkan ağrılar
• Kolu uzatma ve bükmede zorlanma
• Eklem ya da kol etrafında şişme veya morarmalar
• Ateş, kızarıklık ve dirsek bölgesinde şişme ve ısınma gibi
enfeksiyon belirtileri
• Dirseğin iç veya dışında ortaya çıkan ve bileğe doğru
yayılan ağrılar.
• Ön kol kaslarında gerginlik
• Kolu tam olarak açamamak gibi
şikayetlerde de bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına görünmek yerinde
olacaktır.