“İshal, kişilere
günlük hayatı sekteye uğratacak derecede rahatsızlık verebilir. Uzun süren
ishale neden olan dizanteri ve parazitler; tedavi edilmezse, beyin iltihabı
veya karaciğer kistine varıncaya kadar birçok tehlikeli hastalığa öncülük
edebilir. İki haftayı geçen uzun süreli ishaller; doğumsal bağırsak
hastalıklarının da habercisi olabilir’’ diyen İstanbul Okan Üniversitesi
Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Musa Bostancıoğlu, ishallere
karşı ebeveynleri uyardı.
Çocuk
Ölüm Nedenleri Arasında 4. Sırada!
Mikrobik ya da mikrobik
olmayan birçok nedenle ortaya çıkabilen ishal, çocuk ölüm nedenleri arasında 4.
sırada yer almaktadır. İshalin en sık nedeni besin zehirlenmesi olurken, iki
haftayı geçen uzun süreli ishaller ise; çölyak, kistik fibroz, chron ülseratif
kolit gibi doğumsal bağırsak hastalıklarının habercisi olabilir. Dışkılamanın
günde 6 ila 8 defadan fazla sayıda ve sulu olması; riskli olduğundan, bu
durumda hastanın en yakın bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekir. Bebek ve
çocuklar; kusma ve ishalle aşırı su kaybederek, erişkinlere göre daha hızlı
şekilde, böbrek ve kalp yetmezliğine girebilirler. Bu nedenle; ishale asla
kayıtsız kalmamak gerekir.
Mikropların Çoğu Besinlerle Bulaşıyor
Herhangi bir mikroorganizmanın, bağırsak mukozasında yaptığı tahribat sonucu
ortaya çıkan ishal durumuna, akut infeksiyoz ishal denir. Mikrop bulaşmış
suların içilmesi, besinlerin yenmesi veya direnci azalmış hastada vücudun kendi
bakterilerinin hastalık yapar hale gelmesiyle; ishal oluşmaktadır. Mikropların
çoğu iyi klorlanmış suda ölmektedir ancak; Rota virüsü gibi klora dirençli bazı
mikroplar da vardır. Kanalizasyon karışmış suların bilmeden kullanılması,
kapalı şehir suyu şebekesi dışından edinilmiş kuyu sularının içilmesi sonucunda
da ishal gelişebilmektedir.
Açıkta Bırakılan Gıdalar Zehirliyor
Tarihi geçmiş ya da açıkta fazla bekletilen; tavuk eti, yumurta, et ve diğer
hayvansal gıdalar; ishale ve zehirlenmeye neden olabilmektedir. Mikrop
bulaşmış; sucuk, pastırma, salam, konserve, et suyu ve soslar, pilav, makarna
ve süt tozu, krema, mayonez, dondurma gibi gıdalar, süt, çiğ veya az pişmiş
deniz ürünlerinin tüketilmesi ve de kanalizasyon bulaşmış suyla yıkanan sebze
ve meyvelerin yenmesi de ishale yol açmaktadır.
İshalken Az ve Sık Beslenilmeli
Hastanın klinik tablosu
belirlendikten sonra ve gerekli ise acil girişimlerde bulunulduktan sonra,
hekim tarafından laboratuvar tanıya geçilmelidir. İshal tanısında en basitinden
en karmaşığına kadar pek çok yöntem sırayla kullanılmadır. Bu süreçte hasta;
ishalin süresi, sayısı, gıdalarla ilişkisi, sancılı olup olmadığı yönünden hekimi
tarafından sorgulanmalıdır. Tedaviye dirençli uzamış ishallerde, ileri düzey
tetkikler mutlaka yapılmalıdır. Çoğu ishal olgusunda, tedavi kaybedilen sıvı ve
minerallerin en kısa sürede yerine konması yeterli olur. Bu amaçla, aşırı sıvı
kaybı olan ağızdan beslenemeyenlere hastanede damar yolundan serumla sıvı
verilmelidir. Kusması seyrek sıvı kaybı az olan hastalara, ağızdan sıvı
yiyecekler ve su verilmelidir. Ancak bu dönemde az az ve sık sık beslenilmeli
bulantı uyarılmamalıdır.
İshali Kesmek için İçilen Asitli İçecekler ve Kahve
Şehir Efsanesi!
İshali olan hastalara asitli içecek, kahve içirilmesi tamamen bir şehir
efsanesidir. Tedaviyle birlikte hasta kişi yiyecek olarak yoğurt, ayran, muz,
yayla çorbası, patates havuç, gibi gıdalarla beslenmelidir. Aşırı yağlı olmamak
kaydıyla hasta makarna ve pilav yiyebilir. Kişi bu dönemde; ayran, sade soda,
şeftali ve elma suyu içebilir. Sadece; erik, kayısı, karpuz, kavun, kiraz,
armut, mısır, kuruyemişler, bakliyatlar, kızartmalar gibi bağırsak çalışmasını
hızlandıran yiyecekler kesilmelidir. Bağırsakta bozulan mikrobik dengeyi
yeniden oluşturmak için probiyotikler kullanılabilir, 1 haftayı geçmiş
ishallerde yıpranmış bağırsak dokusunun daha hızlı iyileşmesi için çinko
şurupları doktor önerisiyle verilebilir. Antibiyotikler ise gaita tahlili
yapılmadan ve doktor yazmadan kesinlikle kullanılmamalıdır. Hasta bebek;
emiyorsa emzirmeye devam etmeli, katiyen emzirme kesilmemelidir. Bebek
yediklerini dışkı ile atıyor diye su ve sulu gıdalar vermekten vazgeçilmemelidir.
İshalden korunmak için yapılması gereken en önemli şey ise hijyenik olmaktır.
