Hıçkırık, ansızın başlıyor ve çoğu zaman ciddi bir hastalık olarak
görülmüyor. Ancak uzun sürmesi halinde rahatsız eden bir sağlık problemine
dönüşebiliyor. Hıçkırık, birtakım manevralarla kolayca durdurulabilirken, bazen
son derece inatçı olabiliyor. Kesik kesik ya da peş peşe duyulabilen hıçkırık krizleri uzun sürüp geçmeyebiliyor ve stres yaratabiliyor. Ayrıca 48 saati aşan
ve geçmeyen hıçkırıkların altında, gırtlak hastalıkları, akciğer ve beyin
tümörü ile kalp zarında enfeksiyon oluşması, beyin damarlarında tıkanma gibi
ciddi hastalıkların varlığı söz konusu olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden prof. dr. mustafa asım Şafak hıçkırık hakkında bilgi verdi.
Aylarca sürebiliyor
Hıçkırık, solunum kaslarından diyaframın ve bazen kaburgalar arasındaki
kasların ritmik kasılmalarıyla oluşur. Ani ve hızlı bir nefes alma hareketi,
ses tellerinin kapanmasıyla kesilir. Bu sırada oluşan “hıçk” sesi nedeniyle
hıçkırık olarak isimlendirilir. Yaklaşık dakikada 4-60 kez tekrarlayarak devam
edebilir. Hıçkırık tipleri sürelerine göre sınıflanır, 48 saatten kısa
sürüyorsa akut hıçkırıktır, 2-30 gün sürenler ‘inatçı’ ve 1 aydan uzun sürenler
‘dayanılmaz’ hıçkırık olarak isimlendirilir.
Hayatı olumsuz etkiliyor
Hıçkırık genellikle mide bağırsak sistemi ve merkezi sinir sistemi
rahatsızlıkları sonucunda ortaya çıkar. Akut hıçkırıklar genellikle çocuklarda
görülür ve genellikle kendiliğinden düzelir. Uzun süreli olduğunda kişinin
hayatını dayanılmaz hale getirebilir. Yemek yemesini, uykusunu ve
sosyalleşmesini önemli derecede zorlaştırır. Tanımlanmış yüzün üzerinde
hıçkırık nedeni vardır ancak sürekli olan ve geçmeyen hıçkırık şikayetlerinde
merkezi sinir sistemi hastalıkları düşünülmelidir.
Hıçkırığı tetikleyen nedenler aşağıdaki
gibidir;
- Reflü hastalığı
- Midenin aşırı yemek veya gazlı içeceklerle gerilmesi
- Aşırı acılı beslenme
- Fazla alkol alımı
- Akciğerlerin sigara veya rahatsız edici kokularla uyarılması
- Aşırı coşku veya üzüntü durumu
Uzun süre devam eden hıçkırık başka
hastalıkların habercisi olabilir
Hıçkırık tek şikayet ise akla beyin hastalıkları gelmez, beraberinde başka
belirtilerin de olması gerekir. Reflü hastalığı ve mide fıtığı ilk akla
gelebilecek nedenler arasında sayılabilir. Koroner arter hastalığı, perikardit
ve aort anevrizması gibi kalp hastalıkları araştırılmalıdır. Burun, geniz, gırtlak hastalıkları incelenmeli, dış kulak yolu yabancı cisimleri de
düşünülmelidir. Ayrıca elektrolit dengesizlikleri, üremi, hiperglisemi, zehirlenmeler
veya bazı ilaçların yan etkileri olarak da hıçkırık görülebilmektedir. Ayrıca
anksiyete, aşırı stres ve öfori gibi psikolojik durumlar sonucunda hıçkırık
görülebilir.
Tedavi için altta yatan neden tespit
edilmeli
Ani başlayan ve kısa süreli hıçkırık tedavisi için bir takım fiziksel
manevralar etkili olabilir. Bunları burun ve geniz uygulamaları, vagus
sinirinin uyarılmaları ve solunum manevralarıdır. İnatçı ve dayanılmaz hıçkırık
tedavisi için altta yatan hastalığın tespit edilmesi çok önemlidir. Ancak
nedeni saptanamayan veya altta yatan hastalığın tedavi edilemediği durumlarda
semptomatik ilaç tedavilerine başvurmak gerekebilir.
Hıçkırık sırasında uygulanabilecek
yöntemler şunlardır;
- Buruna sirke çekmek
- Limon veya amonyak gibi keskin kokulu bir maddeyi koklamak
- Hızlı nefes alıp vermek.
- Derin bir nefes alıp soluğumuzu tutmak.
- Boğazda öğürme refleksini uyarmak için küçük bir kaşıkla dilin gerisine dokunmak. .
- Buz yutmak veya buzlu su içmek
- Yüzü soğuk suyla yıkamak veya yüze soğuk kompres uygulamak
