Dünya genelinde her 9 erkekten birinin hayatı boyunca karşılaştığı prostat
kanseri erkekler arasında görülme sıklığı en yüksek kanser türleri arasında.
Erkeklerde kanserden ölüm nedenlerinde akciğer kanserinden sonra ikinci sırada
yer alan bu hastalık, hastaların yüzde 10’unda kalıtımsal geçişle ortaya
çıkıyor. Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde bu yıl yaklaşık 30 bin
hastanın prostat kanseri nedeniyle hayatını kaybetmesinin beklendiğini
belirten Acıbadem Maslak Hastanesi Üroloji Uzmanı
Prof. Dr. Ali Rıza Kural, tüm bunlara karşın hastalığın tanı ve tedavisinde
ilgili son yıllarda çok önemli ilerlemeler kaydedildiğinin ve açık
ameliyatların yerini özellikle ‘da Vinci’ robotu ile yapılan robotik
ameliyatlara bıraktığının altını çiziyor.
Genetik geçişe dikkat
Kalıtımsal olarak da bir sonraki nesile geçebilen prostat kanserinde kanser
görülen ailenin erkek çocukları veya kardeşlerinin 40 yaşından itibaren serum
PSA oranlarına baktırması ve düzenli olarak üroloji muayenesi yaptırması
gerekiyor. “Aslında tüm erkeklerin en azından 45 yaşından itibaren yılda en az
bir kez üroloji muayenesi yaptırmasında fayda var ancak ailesinde prostat
kanseri öyküsü olanlarda 40 yaş itibarıyla düzenli kontroller mutlaka
yaptırılmalı. Bu bize daha yüksek risk grubundaki hastalar için erken tanı
imkanı sağlıyor” diyen Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Rıza Kural, özellikle 1980’lerde
PSA kullanılmaya başlandıktan sonra bu hastalıktan ölüm oranlarında azalma
sağlandığını hatırlatıyor.
Farklı tedavi yöntemleri var
Prostat kanserinin tedavisinde ‘da Vinci’ robotu ile yapılan robotik
ameliyatlar giderek daha fazla kullanılıyor. “Robot teknolojisinden biz de
yararlanıyoruz ve artık açık ameliyatlar yerine daha çok da Vinci robotu ile
yapılan ameliyatları tercih ediyoruz” diyen Prof. Dr. Ali Rıza Kural, bu
teknolojilerin yanı sıra fokal ve sistemik tedavilerde de farklı ilerlemeler
kaydedildiğine dikkat çekiyor. “Fokal tedavi yani sadece tümörün tedavi
edildiği yöntemler henüz deneme aşamasında ve kullanımı sınırlı. Ancak sistemik
tedavilerde geliştirilen ilaçlar kanserin metastaz yapması yani yayılmış olması
nedeniyle ameliyat edilemeyen hastaların bile daha uzun yaşayabilmesini
sağlıyor” şeklinde konuşan Prof. Dr. Kural, uygulanacak tedavinin şeklinde ve
başarısında erken tanı, tümörün tipi gibi faktörlerin önemli olduğuna vurgu
yapıyor.
Robotik ameliyatlar nasıl yapılıyor?
Prostat kanserinin tedavisinde prostatın cerrahi yöntemle çıkarılması en
etkili tedavi yöntemlerinden biri. Bu yöntem birden fazla tedavi yönteminin
beraber kullanılması gereken durumlarda da tedavinin en önemli basamağını
oluşturuyor. Prostatın çıkarılması ile beraber, lenf bezlerinde de temizlik
yapılmasına imkan veren robotik cerrahi yöntemin faydaları şu şekilde
sıralanıyor:
- Cerrahi işlem cerrah açısından daha konforlu hale geliyor.
- Kan kaybı çok az olduğu için kan nakli ihtiyacı minimuma iniyor.
- Operasyon sırasında açık veya laparoskopik teknikte sağlanabilenden daha iyi görüş açısı ve alanı elde ediliyor.
- Hastanın vücuduna büyük kesiler yapılmasına gerek olmadığı için iyileşme dönemi de hasta açısından daha kısa ve kolay oluyor.
Robotik prostat ameliyatlarını bu alanda deneyim sahibi cerrahların yapması
tedavi başarısını artıran önemli bir faktör.
Hastalık tüm prostata yayılmamışsa
Hastalığın tedavisinde kanserin sadece
prostatın içinde sınırla kalması, dışarıda başka bir organa veya lenf bezlerine
yayılmamış olması durumlarında tüm prostatın çıkarılmasına gerek olmadan,
sadece prostat içerisindeki kanserli bölgenin tedavi edilmesine yönelik
yöntemler de uygulanıyor. Bu amaçla en sık kullanılan yöntem HIFU (Yüksek
frekanslı odaklanmış ultrason) yöntemi. “Ayrıca ‘kriyoterapi’ adını verdiğimiz
dondurarak tedavi ya da radyoterapi yöntemlerinden de faydalanıyoruz” diyen
Prof. Dr. Ali Rıza Kural, bu yöntemin uygulanacağı hastaların çok iyi seçilmesi
gerektiği hatırlatmasını yapıyor.
Yeni ilaçlar devrede
Yayılmış, ileri evredeki prostat kanseri
hastalarında ise birçok tedavi yöntemi birlikte kullanılabiliyor. Eskiden
vücudun geneline yayılmış hastalıklarda kullanılabilecek ilaçlar çok sınırlı
iken şimdi doğrudan kanserin hormon reseptörlerini hedef alan ve klasik
tedavilere göre hastaların daha uzun hayatta kalmalarını sağlayan yeni ilaç
tedavileri prostat kanseri için de kullanılıyor.
Tanı yöntemlerinde de çarpıcı gelişmeler
mevcut
Erkeklerde kanserden ölümlerde ikinci sırada yer alan prostat kanserinde
tanı yöntemlerinde de özellikle son yıllarda çarpıcı gelişmeler mevcut. Acıbadem Maslak Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Rıza Kural, özellikle çok
boyutlu görüntüleme imkan veren multiparametrik prostat MR, doğrudan şüpheli
bölgeden biyopsi alınmasını sağlayan MR-Ultrason Füzyon Biyopsisi ve tüm vücudu
tarayarak lenf ya da kemiklerde yayılım olup olmadığını anlama imkanı veren,
aynı zamanda prostat içindeki tümörü de ortaya koyan özel bir PSMA Pet
incelemesinin tanıyı çok daha kolaylaştırdığını belirtiyor.