Kimi
zaman üzüntüden kimi zaman da sevinçten gözyaşı dökeriz. Duygularımıza eşlik
eden bu birkaç damla gözyaşının aslında çok önemli işlevleri bulunuyor. Gözyaşı
eğer vücut tarafından salgılanmazsa gözde yanma, batma, yabancı cisim hissi gibi
birçok olumsuzluğu beraberinde getiriyor. Tedavi edilmeyen kuru göz hastalığı
ilerde görme kaybına kadar gidebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Göz
Hastalıkları Bölümü’nden Dr. Bekir Sıtkı Aslan, kuru göz hastalığı ve tedavisi
hakkında bilgi verdi.
Gözyaşının en önemli görevi kayganlığı sağlamak
Göz kapaklarının içindeki bezlerden salgılanan gözyaşının, göz
kapağı ile gözümüzün sürtünmesine bağlı sorunlara engel olmak gibi çok daha
önemli bir işlevi bulunmaktadır. Farkında olmadığımız bu salgılar kornea ön
yüzünde ‘gözyaşı film tabakası’ adıyla andığımız bir tabaka oluşturur. Bu
tabaka üstte yağ altta müsin ve ikisinin arasında sıvı gözyaşından oluşur. Göz
kapağımız belli bir ritimde örneğin dakikada 20 defa açılıp kapandığında
gözyaşı gözde homojen olarak dağılır ve göz küresi ile göz kapağı arasında
sürtünmeye bağlı sorunları da ortadan kaldırmış olur. Gözyaşının yeteri kadar
salgılanmaması ise önemli bir durumla karşı karşıya olduğumuz anlamına
gelmektedir.
Kişi rahatsızlığı olduğunu fark edemeyebiliyor
Toplumun yüzde 40’ında kuru göz problemi görülmektedir.
Neredeyse her 2 kişiden birisinde görülen bu hastalık herkeste bulgu vermez.
Yanma, batma, yabancı cisim hissi, gözde çapaklanma, sabah ilk uyanıldığında
gözü açmakta zorlanma, akşam saatlerinde yorgunluktan göz kapaklarını açma
isteğinin azalması gibi belirtileri olabilmektedir.
Kuru göz hastalığının pek çok nedeni var
Kuru göz hastalığı tedavi edilmezse kontak lens kullanımında
sıkıntı olabilir. Bir katarakt ameliyatı söz konusu ise bu ameliyatta uzak ve
yakını gösteren ileri teknoloji lenslerin takılması doğru olmaz ve en önemlisi
konforlu bir yaşam olası değildir. Onun için bu kişilerde kuru gözün tedavi
edilmesi sadece hasta konforu açısından değil, göz fonksiyonu açısından da
olmazsa olmaz bir yaklaşım olmalıdır.
Bilgisayar kullanmak kuru göz hastalığına neden oluyor
Uzun süre bilgisayar kullanımının yan etkilerinden biri de göz
kırpma refleksini azaltmasıdır. Bilgisayar kullanırken gözlerimizle çoğunlukla
kırpmadan hep aynı noktaya bakarız. Kişi bilgisayarda oyun oynuyorsa göz kırpma
refleksi iyice azalır. Göz kırpma refleksi azalınca gözyaşı homojen olarak
dağılmaz ve kuru göz bulguları ortaya çıkar. Gözyaşının homojen dağılımına
engel olacak kapak şekil bozuklukları da dahil olmak üzere her mekanizma
sonucunda kuru göz ile karşılaşılabilmektedir.
Kuru göz tedavi edilmeden lazer yapılmamalı
Göze miyop, hipermetrop tedavisi için lazer işlemi yapılmadan
önce kuru göz sorununun tedavi edilmesi gerekmektedir. Eğer kuru göz hastalığı
tedavi edilmeden lazer uygulanır ise kuru göze bağlı sorunlar hastayı daha
fazla rahatsız eder. Lazer tedavisi de bazen kuru göz problemine neden
olabilir. Çünkü göze lazer uygulandığı zaman katmanlarda sinir lifleri kesilir
ve bu liflerinin kesilmesi kuru göz gelişmesini tetikleyebilir.
Tedavide ilk aşama ayrıntılı göz muayenesi
Kişi yanma, batma ve gözlerde kuruma hissinden yakınıyorsa
mutlaka bir göz doktoruna görünmelidir. Kuru göz hastalığı tanısı konulduğunda
buna neden olan faktörler araştırılmalıdır. Kapaklarda bir iltihap ya da
immünolojik sistemde bir sorun olup olmadığına bakılmalıdır. Kuru göz tablosu
aşırı buharlaşmayla mı alakalı, yoksa sadece gözyaşı yapımındaki eksiklikten mi
kaynaklanıyor, bunlar ayrıntılı bir şekilde ayrıştırılmalıdır.
Ayırıcı tanı için bir dizi tetkik gerekir. Gözyaşı miktarının
ölçülmesi, gözyaşı kırma zamanının belirlenmesinin yanında gözde iltihap olup
olmadığı bir testle saptanmalıdır. Gözyaşı osmolarite testi, tanıda çok
yardımcıdır. Kornea topografisi çekilerek kuruluk adacıkların
değerlendirilmesi, kapakta salgı yapan meibomium bezlerinin görüntülenmesi
karar vermede çok yararlı olmaktadır. Gözyaşı tabakasının oluşmasında eksik
olan parametre tespit edildikten sonra tedavi yöntemi belirlenmektedir. Tedavi
hasta uyumunu da gerektiren uzun soluklu bir süreçtir