Okan Üniversitesi
Hastanesi Acil Servis Doktoru Çağatay Tuğrul Özseçen, “Trafik kazası, düşme
veya diğer nedenlerle hafif ya da ağır yaralanma, kalp krizi ve suda boğulma
gibi çok çeşitli tehlikeli durumlar ile her an karşılaşılabilir. Bu tarz
durumlarda yapılacak doğru müdahale, hayat kurtarabileceği gibi, yanlış
uygulamalar da, kişinin hayatını tehlikeye atabilir. Dolayısıyla ilk
düşüncemiz, tıbbın temel prensibi olan ‘öncelikle zarar verme’ ilkesini daima
aklımızda tutmak olmalıdır” dedi.
“Hastanın ‘Doğru’ Yapılan İlk Değerlendirmesi Hayat
Kurtarıcıdır”
“Bu çerçevede öncelikle sakin kalarak hastanın ilk
değerlendirmesini yapmalı, ancak çevremizde bu alanda bizden daha eğitimli bir
kişi yoksa o zaman müdahaleye karar vermeliyiz. Birçok durumda, hastanın doğru
yapılan ilk değerlendirmesi hayat kurtarıcıdır. Eğer tespit ettiğimiz durumda
yapılacak doğru müdahaleyi tam olarak bilmiyorsak ya da emin değil isek
yapılacak ilk iş eğer hasta tehlikeli bir ortamda ise oradan uygun taşıma
yöntemi ile (özellikle travmalarda omurga ve büyük kemikleri koruyarak)
uzaklaştırmak, solunumuna engel bir hal varsa ortadan kaldırmak (kravat, eşarp,
sıkı yaka, takma diş, yabancı cisim vb.) ve sağlık profesyonellerinin veya
eğitimli ilk yardımcıların ulaşmasını beklemektir. Bunun için de ya kendimiz
arama yapmalı (112) ya da eğer müdahale ediyor isek birisini arama ve yardım
çağırma ile görevlendirmeliyiz” diyen Dr. Çağatay Tuğrul Özseçen, en sık
yapılan yanlış müdahale örneklerini ve bu durumlarda neler yapılması
gerektiğini açıkladı.
Bayılma Durumunda, Bayılan Kişiye Tokat Atmak
Kısa süreli bilinç kaybının sebebi kan basıncındaki düşüş,
havasızlık, büyük üzüntü duymak veya aşırı duygusal dalgalanma ve açlık
olabilir. Nabız ve solunum düzenli ise hasta sırt üstü yatırılıp ayakları
yükseltilir ve hareketsiz bir şekilde yatması sağlanır. Sonrasında ise baygın
kişi kalabalık ve kapalı bir yerde duruyorsa sakin ve açık bir alana
alınmalıdır.
Sara Nöbeti Geçiren Hastaya Soğan Koklatmak
Nöbet geçiren epilepsi hastaları kasılmalar ile kendilerine
zarar verebilirler, bu yüzden önceliğiniz hastanın etrafındaki tehlikeli
cisimleri uzaklaştırmak olmalıdır. Dişlerinin arasına mendil ya da bez parçası
konularak hastanın dilini ısırması engellenebilir. Baygınlık ve nöbet geçiren
kişilere koklattığınız soğan ya da kolonya, hastanın nefes almasına engel
olabilir. Genellikle, nöbetler birkaç dakika içinde durur bu yüzden böyle bir
durumla karşılaştığınızda beklemeli ve sağlık ekiplerine haber verilmelidir.
Her Boğulma Durumunda Kalp Masajı Yapma
Boğulmalar yoğun dumana maruz kalma ya da suda fazlasıyla
karşılaşılan tehlikeli durumlardır. Boğulan kişi sudan çıkarıldığında ilk
olarak nabız, kalp atışları ve solunumu kontrol edilir. Problem olduğunda
eğitimli kişilerce solunum ve kalp masajı uygulanır.
Nefes Borusu Tıkanması Durumunda Sırta Hızlıca Vurmak
Yine en çok yapılan yanlışlardan biri de, nefes borusunda kısmi
tıkanma olan birinin sırtına vurulmasıdır. Nefes almakta güçlük çeken ve kısmi
tıkanma yaşayan birine hiçbir şekilde müdahale edilmemesi ve öksürmeye teşvik
edilmesi gerekir. Ve tabii sırta vurmak isteyenleri de engellemeyi unutmamak
lazımdır.
Zehirlenen Kişiyi Parmakla Kusturmaya Çalışmak
Midedeki zehirli maddenin kusturularak çıkartılmaya çalışılması
hastaya daha büyük zararlar verebileceği için sindirim yoluyla zehirlenmelerdeki
en temel ilk yardım yöntemi olan; ağzı su ile çalkalanma işlemi yapılmalıdır.
Özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmamalıdır ve
tıbbi yardım istenmelidir.
Yanıklara Ve Yaralara Diş Macunu Tütün, Şeker Vb. Sürmek
Öncelikle bunlar tıbbi bir ürün değildir, kullanım amacı dışında
kullanılmasını önermek doğru olmayacaktır. İlaveten kuruyan diş macunu, tütün,
şeker vb.nin daha sonra özellikle yanmış, yaralı ve hassas bölgeden
temizlenmesi hem sağlık personeli hem de hasta için sıkıntılı olacaktır.
Bu örneklere daha birçokları eklenebilir.
Unutmayalım ki, yapılan her yanlış müdahale sağlığımız için
büyük riskler oluşturabilir. Bu yüzden bazen de hastaya dokunmadan sadece
yardım aranmasını, naklini, etrafından meraklı insanların uzaklaştırılmasını
temin etmek dahi en değerli ilk yardımlardan biridir.