Son aylarda dünyanın en korkulan hastalığı; koronavirüs! Uzmanlar her
fırsatta ‘paniğe kapılmayın, ancak önlem almayı da ihmal etmeyin’ uyarısında
bulunuyor. El yıkama ve kişisel hijyen önlemleri COVID-19’dan korunmada en
etkili önlemler. Ancak önemsemediğimiz bazı alışkanlıklarımız ve korunma
yöntemlerinde yaptığımız basit hatalar var ki bu virüsün kolayca bulaşmasına
yol açabiliyor. Acıbadem Fulya
Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hülya Kuşoğlu koronavirüsün
bulaşmasına adeta davetiye çıkaran 12 hatalı alışkanlığı anlattı, önemli
öneriler ve uyarılarda bulundu.
Hata: 20 saniye kuralına uymamak
Doğrusu: “Ellerinizi
rastgele değil, en az 20 saniye boyunca, doğru teknikle ovalayarak yıkamanız
çok önemli” uyarısında bulunan Dr. Öğr. Üyesi Hülya Kuşoğlu ellerimizi nasıl yıkamamız
gerektiğini şöyle anlatıyor: “Takı ve saatinizi çıkardıktan sonra ellerinizi
suyla ıslatın. Ardından bol miktarda sabunu, dairesel hareketlerle ellerinizin
her bölgesine yayın. Tırnakların kenar ve uç kısımlarını temizleyin. Parmak ve
parmak aralarını ovalayın. Sol elinizle sağ elinizin, sağ elinizle de sol
elinizin sırtını ovalayın. Her 2 elinizin başparmağını diğer elinizle
ovaladıktan sonra bileklerinizi yıkayın. Ardından bileklerinizden başlayarak,
ellerinizi akan suyla iyice durulayın. Mikroorganizmalar nemli ortamlarda
kolayca çoğalabildikleri için bileklerden başlayarak tek kullanımlık kağıt
havluyla ellerinizi iyice kurulayın. Musluğu dirseğinizle veya elinizi
kuruladığınız tek kullanımlık havluyu kapatın”
Hata: Elleri sık sık temizlememek
Doğrusu: Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi
Hülya Kuşoğlu temiz gibi görünseler bile ellerimizin gözle görülmeyen pek çok virüs
ve bakteri taşıdıklarına dikkat çekerek, “Koronavirüs de tokalaşma, ellerin
ağız veya gözlerle temas etmesi gibi yollarla kolaylıkla bulaşabiliyorlar”
diyor. Bu nedenle öksürük veya hapşırıktan sonra, hasta
insanla veya çevresiyle temasın ardından, toplu taşıma araçlarını kullandıktan
sonra, ortak kullanılan malzemelerle temasın ardından, dışarıdan eve veya
işyerine girdiğinizde, tuvalete girerken ve çıktıktan sonra, yemek hazırlamadan
önce ve sonrasında, çöplere veya bozulmuş gıdalara dokunduktan sonra ellerinizi
yıkamayı asla ihmal etmeyin.
Hata: 3-4 adım mesafesini korumamak
Doğrusu: Koronavirüs hasta
kişilerin öksürmeleri ve hapşırmalarıyla ortama yayılan damlacıkların solunması
sonucu bulaşıyor. Ayrıca solunum parçacıklarıyla kirlenmiş ellere ve çeşitli
yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, burun veya ağıza götürülmesiyle
de virüs alınabiliyor. Bu nedenle kalabalık ortamlardan olabildiğince uzak
durun, zorunlu olmadıkça dışarıya çıkmayın. Yakın temasta bulunmaktan da
kaçının; selamlaşmak amacıyla tokalaşmayın, sarılmayın ve öpüşmeyin. Soğuk
algınlığı olan kişilerle aranıza en az 1.5 metre mesafe koymaya da dikkat edin.
Hata: Bu eşyaları ortak kullanmak
Doğrusu: Havlu, çatal,
bıçak ve bardak gibi hiçbir kişisel eşyanızı ortak kullanmamanız da dikkat
etmeniz gereken önlemler arasında ilk sıralarda yer alıyor. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi
Hülya Kuşoğlu işyerinde de kalem, telefon, zımba ve klavye gibi ofis malzemelerini
ortak kullanmamaya dikkat etmeniz gerektiğini belirterek, “Ayrıca günlük olarak
klavye masa dezenfeksiyonu yapın. Ortak kullanmak zorunda olduğunuz malzemeleri
ise dokunmadan önce antiseptik ürün veya mendillerle silerek virüsün bulaşma
riskini azaltabilirsiniz” diyor.
Hata: Kirli ellerle yüze dokunmak
Doğrusu: Gün boyunca farkında
olmadan defalarca yüzümüze dokunuyoruz. Araştırmalar yüzümüze günde en az 90
kez dokunduğumuzu ortaya koydu. Virüsler yüzde bir
hafta boyunca yaşayabiliyorlar. Dolayısıyla kirli ellerinizle ağzınıza,
gözlerinize ve burnunuza dokunmayın.
Hata: Uyku düzenine dikkat etmemek
Doğrusu: Kaliteli ve yeterli
uyku, sağlıklı bir bağışıklık sisteminde
anahtar rol üstleniyor. Bunun nedeni ise vücudumuzdaki bakteri ve toksinlerle
savaşan, uyku hormonu olarak bilinen melatoninin sadece gece ve karanlık
ortamda salgılanması. Tüm bunların etkisiyle bağışıklık sistemimiz uyku
sırasında kendini yeniliyor. Dolayısıyla her gün erken yatıp erken kalkmaya ve
kesintisiz 6—8 saat uyumaya özen gösterin. Melatonin hormonundan daha fazla
yararlanmak için yatak odasının karanlık olmasına da dikkat edin.
Hata: Evde, işyerinde hijyeni aksatmak
Doğrusu: Evde kapı kolları,
armatürler ve lavabolar gibi sık sık kullandığınız yüzeyleri her gün bol su ve
deterjanla yıkamayı ihmal etmeyin. İşyerinde yüzey temizliğini de ıslak mendil
yerine, alkol oranı yüksek olan maddelerle yapmanız da çok önemli.
Hata: Renkli beslenmemek
Doğrusu: Dengeli ve
vitamin ile minerallerden zengin beslenmek, bağışıklık sistemimizin güçlenmesi
için çok önemli. Bağışıklık sistemimizi koruyan antioksidanlar olan A, C, E ve
D vitaminleri ile çinko, selenyum ve demir gibi vitamin ile mineralleri içeren
besinleri düzenli ve yeterli düzeyde almamız gerekiyor. Her çeşit besin
grubundan yeterli ve dengeli, dolayısıyla rengarenk beslenmeniz, bağışıklık
sisteminizi güçlendirecektir.
Hata: Su içmeyi unutmak
Doğrusu: Yaptığımız
önemli hatalardan biri de, yeterince su içmemek. Oysa su vücudumuzdaki
toksinlerin atılmasına katkıda bulunarak sağlığımızın korunmasında önemli bir
rol üstleniyor. Vücut direncinizi artırmak için günde 8-10 bardak su içmeyi
alışkanlık haline getirin.
Hata: Ortamı havalandırmamak
Doğrusu: Bulunulan
ortamdaki havanın kuru olması da virüslerin çoğalmalarına yol açıyor. Bu
nedenle soluduğunuz havayı, her gün, saat başı 10-15 dakika boyunca
havalandırın veya açık havaya çıkın.
Hata: 5’er dakikalık molalar vermemek
Doğrusu: İşyerinde çok
yoğun bir tempoda çalışıyorsanız, gün içinde kendinize ara ara 5’er dakikalık
dinlenme molaları vermeyi ihmal etmeyin, çünkü beyin ve vücut aşırı
yorulduğunda bağışıklık sistemi zarar görüyor.
Hata: Öksürürken ağzı kapatmamak
Doğrusu: Öksürme veya
hapşırma sırasında ağız ve burnunuzu tek kullanımlık mendille kapatın.
Mendiliniz yoksa dirseğinizin iç kısmını kullanarak damlacıkların çevreye
yayılmasını önleyin. Tek kullanımlık mendili hemen çöpe atın ve elinizi
yıkayın.