COVID-19
nedeniyle rutin kontrollerin ertelenmesi nedeniyle daha geç evre kanser vakaları attı. Yakınması olsun, olmasın virüs korkusundan insanların hastaneye
gitmekten çekindiklerini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Genel Cerrahi Uzmanı
ve Meme Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Dr. Metin Çakmakçı, “COVID-19 konuşur
olduk ama diğer hastalıkları unuttuk. Oysa o hastalıklar yok olmadı. Kalp
hastalıkları da kanser hastalıkları da dün ne ise bugün de aynı durumda. Bu yıl
da dünyada 18 milyon kişi kansere yakalanacak. Bu yıl kanser hastalığına
yakalananların tanıları daha geç evrelerde konmuş ve tedavilerine daha geç
başlanmış olacağı için ortalama tedavi başarıları da eskisine göre daha kötü
olacak. Bu nedenle düzenli sağlık kontrolleri ihmal edilmemeli” açıklamasında
bulundu.
Yılda 9,6 milyon insan kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Altı ölümden
birinin nedeni kanserdir. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre sık görülen
kanserler ve görülme sıklıkları akciğer (2,09 milyon hasta/yıl), meme (2,09
milyon hasta/yıl), kolon ve rektum (1,80 milyon hasta/yıl), prostat (1,28
milyon hasta/yıl) ve mide (1,03 milyon hasta/yıl) kanserleridir.
Bir hastaya kanser tanısının genellikle belirli yakınmalar ile gelen kişiye
yapılan ayrıntılı tetkikler ve bunların sonunda biyopsi ile elde edilen doku
örneklerinin mikroskop altında incelenmesi ile konduğunu söyleyen Anadolu
Sağlık Merkezi Genel Cerrahi Uzmanı ve Meme Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Dr.
Metin Çakmakçı, “Örneğin, memesinde kitle ele gelen bir kadın, geçmeyen
öksürüğü ya da ses kısıklığı olan sigara içen biri, dışkısında kan görmüş olan
biri, kusması ya da artan yutma güçlüğü olan bir kişi bu grupta yer alıyor.
Bunların dışında tanı konan ikinci bir grup kanser hastası daha var; hiç
yakınması olmayanlar. Modern tıbbın başarılarından biri de sık görülen
kanserleri erken evrelerinde, hastalık daha herhangi bir yakınmaya neden
olmadığı aşamada iken tarama yöntemleriyle yakalayabilmektir. Örnek olarak
kolonoskopi, mamografi, akciğer filmleri ya da tomografi gibi belirli yaşlardan
sonra ya da sigara içip içmediğine bakılarak, yakınması olmayan, sağlıklı
insanlar için önerdiğimiz tetkiklerdir” dedi.
COVID-19 nedeniyle erken evre kanser
tanısı azaldığı için kansere bağlı ölümler artacak
İngiltere’de pandemi döneminde yapılan bir araştırmaya göre aile
hekimlerinin haftalık hastaneye “kanser kuşkusu” ile hasta sevklerinde her yıl
iki dönemde, Noel ve Paskalya haftalarında birkaç günlük azalma hep
gerçekleşirdi. Bu yıl, covid-19 tanısının ilk konduğu tarihten sonraki sevk
sayılarındaki azalmanın ise bu iki dönemde beklenen olağan azalmadan daha fazla
ve uzun süreli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Metin Çakmakçı, “Bu ölçüm ve
bilgiye dayanarak yapılan varsayımlar sonunda kanserin evresinin yükselmesinden
dolayı bir sonraki 12 ayda İngiltere’de kansere bağlı ölümlerin yüzde 20
artacağı hesaplanıyor. Bu oran İngiltere için kanser ölümlerinin önümüzdeki bir
yılda 18.000 artacağı anlamına geliyor” açıklamasında bulundu.
Kanser ve kalp ameliyatları ertelenmemeli
Bu dönemde Amerika’da kanser tanısı alan hasta sayısının da yüzde 45
azaldığını vurgulayan Genel Cerrahi Uzmanı ve Meme Sağlığı Merkezi Direktörü
Prof. Dr. Metin Çakmakçı, “Fıtık ameliyatları, katarakt ameliyatları, bademcik
ameliyatları ve benzeri, geciktirilmesinin sorun çıkarmayacağı bilinen
ameliyatlar pandemi ile birlikte başlangıçta bilerek ertelendi. Ama kansere
yönelik, kalp hastalıklarına yönelik tanı ve tedavi süreçleri durdurulmadı. Şu
anda ise ek bazı sorgulama ve tetkiklerle, hastane içindeki ek önlemlerle
sağlık hizmetini normal akışında sürdürüyoruz” şeklinde konuştu.
Yakınması olan hastalar sağlık kurumlarından kaçmamalı
Kanser ve kalp gibi olası hastalıkların erken evrelerinde tanılarının
konması ve tedavilerinin başarılı olmasını sağladığına dikkat çeken Prof. Dr.
Metin Çakmakçı, “Yakınmaları olan hastalar, hele bu yakınmalar artarak
seyrediyorsa, bunların altta yatan nedeninin ne olduğu konusunda gerekli
araştırmaların yapılması için sağlık kurumlarından kaçmamalı. Akciğer, kalp,
tansiyon, şeker hastalıkları gibi kronik hastalıklar nedeniyle izlenmekte olan
hastalar kontrollerini COVID-19 nedeniyle aksatmamalı. Bunları yapmazsak ve
sağlık ile ilgili sorunların yalnızca COVID-19 olmadığını anlatamazsak gecikme
ve ihmallerden doğacak hasar ve kayıplar COVID-19’un yarattığı hasar ile
yarışır hale gelebilir” uyarısında bulundu.