Fıtıklar karın içinde farklı türlerde oluşsa bile en sık kasık fıtıkları
şeklinde görülüyor. Ağır yük taşımaktan ağır sporlara, kronik öksürükten sık
doğum yapmaya kadar pek çok nedeni var. Bazen hayati risk yaratacak kadar
önemli bir hale dönüşebilen fıtıklar hakkında Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Metin Ertem’den bilgi aldık.
Fıtık, karın içi organların kendisini çevreleyen karın zarının (periton)
oluşturduğu fıtık kesesi ile birlikte, normal anatomik yapıdan dışarıya çıkması
durumuna deniyor. Toplumda sık görülen sorunlardan biri olan fıtığın tek bir
tedavisi var; cerrahi. Sık görülmesi, farklı türlerinin olması ve laparoskopik
fıtık onarım tekniklerin gelişmesi bu alandaki eğitimi de önemli hale
getiriyor. Bu nedenle Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Genel
Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Metin Ertemtarafından ilki Mayıs 2018 ayında
düzenlenen ve ikincisi de Eylül ayında gerçekleştirilen International Hernia
School İstanbul’da katılımcı cerrahlar yeni teknikler konusunda eğitim aldı;
katılamayanlar ise tüm ülkelerden izlenen canlı ameliyat yayınlarını uzaktan
izlediler. Fıtık konusunda merak edilenleri de aktaran Prof. Dr. Metin Ertem,
fıtığın birçok türü bulunmakla beraber en sık rastlananın karın duvarı
fıtıkları olduğuna dikkat çekti.
Ağır sporlar fıtığa yol açıyor
Sık rastlanan karın duvarı fıtıkları oluşumunda başlıca nedenler var.
Bunlar; ağır eşyaları kaldırmak veya taşımak, spor yaparken zorlanmak, kronik
öksürük, kronik kabızlık, çok doğum yapmış olmak, işeme zorluğunun olması (prostat
hipertrofisi vb) yanında geçirilmiş ameliyat kesilerinden ortaya çıkabileceği
gibi tek başına ileri yaşa bağlı olarak da oluşabiliyor.
Hayati risk oluşturabiliyor
Ağır yük taşınması esnasında karın duvarı kasları kasılıyor ve karın içi
basıncı artıyor. Doğuştan veya sonradan oluşan etkenlerle zayıflamış olan
özellikle göbek ve kasık bölgesinde artan basınç, yırtılmalara neden oluyor.
Daha ileri safhada fıtık kesesi içine giren organlarda, halk arasında barsak
düğümlenmesi denilen ileus gelişebiliyor. Bu durumda aşırı kusma, gaz ve dışkı
çıkaramama gözleniyor ve ölüme kadar gidebilen olaylar birbirini takip
edebiliyor.
Erkeklerde daha sık görülüyor
Karın duvarı fıtıkları içinde ise en görüleni kasık fıtıkları. Ülkemizde
istatistiksel bir bilgi bulunmamakla beraber karın duvarı fıtıkları için
yapılan cerrahi girişimler diğer cerrahi işlemler arasında sık uygulanması
açısından ilk sırayı alıyor. Bu fıtıklar arasında yine sık görülen kasık
fıtığı, kadınlara oranla erkeklerde çok daha fazla ortaya çıkıyor.
Tek tedavi yöntemi: Cerrahi
Kasık fıtığının belirtilerinin kasık bölgesindeki belirgin şişlik, ağrı,
hareket veya eğilip doğrulma sırasında kasık bölgesinde rahatsızlık
olabileceğini vurgulayan Prof. Ertem, tek tedavi yönteminin de cerrahi
operasyonlar olduğunu söylüyor. Prof. Ertem hastaya en az zarar veren ve
günümüzde en ideal cerrahi yöntemin ise ‘Laparoskopik Fıtık
Tamiri’ tabir edilen teknik olduğuna değinerek sözlerine şöyle devam ediyor:
“Laparoskopik fıtık tamiri tekniğinin, diğer fıtık tamir yöntemlerine göre
oldukça fazla ve belirgin üstünlükleri söz konusudur. Bu yöntemle yapılan
ameliyat sonrasında hastalar ameliyattan bir gün sonra hatta aynı gün
hastaneden yürüyerek taburcu olabilmektedirler. Hastalar ameliyat sonrası daha
az ağrı duymakta ve en önemlisi merdiven çıkmak, otomobil kullanmak, işine
erken başlamak, cinsel yaşamına çabuk dönebilmek gibi aktif yaşamlarına devam
edebilmektedirler. Hastalığın tekrarlama (nüks) oranı da diğer tekniklere
oranla çok daha azdır.”
3 ayrı kasık fıtığı var!
Kasık fıtıklarının 3 ayrı tipi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Metin Ertem, bu
fıtık türleri hakkında şu bilgileri verdi:
İndirekt fıtıklar: Çocuklarda ve
gençlerde görülüyor
Sıklıkla doğuştan oluşuyor. Erkek bebeklerde daha anne karnındayken
yumurtalıklar (testisler) karın içerisinden bir kanal eşliğinde aşağı
inmektedir. Yumurtalıkların yerine inmesi tamamlandıktan sonra bu kanalın
kapanması gerekir. Kapanmadığı taktirde ilerleyen yaşlarda ağır kaldırma, spor,
öksürme, kabızlık, idrar güçlüğü ve zorlanma gerektiren benzeri durumlarda
kapanmayan kanal daha da açılır ve karındaki organlar bu açıklıktan dışarı
çıkarlar. Bu tip daha çok çocuklarda ve gençlerde görülür.
Direkt fıtıklar: İlerleyen yaşların
hastalığı
İlerleyen yaşlarda kollajen sentezin (doku aralarındaki protein
kompleksleri) zayıflamasıyla oluşan fıtıklardır. Erişkinlerde görülen bu tip
fıtıklar sıklıkla ileri yaşa bağlı olarak karın duvarındaki doku zayıflığı ve
beraberindeki karın içi basıncı artıran nedenlerdir. (kronik öksürük, kabızlık,
idrar güçlüğü, ağır kaldırma-taşıma, kronik sigara içiciliği) Karın içi
basıncının artmasıyla yine kasık bölgesinde zayıflamış ve gevşemiş karın
duvarından fıtık gelişmektedir. Sigara kullanımı ileri yaşlarda görülen
fıtıkların hazırlayıcısı olabilmektedir. Sigara, kollajen sentezini bozarak
dokuların direncini azaltmaktadır.
Femoral Fıtık: Sık doğum yapanlarda
rastlanıyor
Bacak damarlarının yanında yer alan dar bir halkadan çıkan femoral
fıtıklardır. Bu tip daha çok kadınlarda, özellikle çok doğum yapanlarda
görülmektedir.