Üsküdar
Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Klinik Psikolog Esma Uygun, yaklaşan LGS
ve YKS sınavlarına hazırlanan adayların kaygı düzeylerinin yükseldiğini
kaydetti.
Normal
seviyede yaşanan kaygı sağlıklıdır
Sınav zamanlarında ortaya
çıkan kaygıyı, “aşırı sıkıntı ve endişeye yol açan psikolojik bir durum” olarak
tanımlayan Uygun, “Çoğu insan sınavlardan önce kaygı ve korku yaşar. Aslında,
normal seviyede yaşanan kaygı kişiyi korur ve sağlıklı bir duygudur. Kişileri
psikolojik ve fizyolojik olarak uyanık tutar ve daha iyi iş çıkarmak için
yardımcı olur. Ancak kaygı ve korkunun aşırı düzeyde yaşanması, kişinin günlük
yaşantısını olumsuz etkileyerek performansının da azalmasına ve bozulmasına
neden olur. Kaygıyı yönetmek için adayın kendisine uygun bir motivasyon
bulması, korkuya dönüştürmeden olumlu bir yöne yönlendirmesi, boş vakitlerinde
sevdiği aktivitelere yönlenmesi ve bir hobi edinmesi gerekir” dedi.
Sınav
kaygısı birçok semptoma yol açıyor
Sınav kaygısının adaylarda
çeşitli seviyelerde fiziksel, bilişsel, davranışsal ve duygusal semptomlara
neden olduğunu söyleyen Uygun, sözlerine şöyle devam etti:
“Fiziksel olarak kişide
kalp çarpıntısı, nefes alış verişte farklılıklar, havatadan bağımsız terleme
veya üşütme, odaklanmada güçlük, baş ağrısı, uykuya dalmada güçlük, aşırı
yorgun hissetme, yeme düzeninde değişimler, titreme, ağızda kuruluk ve bulantı
gibi sorunlara yol açıyor. bilişsel ve davranışsal olarak ise kişi kaygı ve
korku yaratan durumdan kaçınma davranışı sergileyebilir. Bu tür kişiler
genellikle kendilerini eleştirir ve hedefe olan içsel motivasyonlarına zarar
verirler. Negatif olarak kişinin kendini eleştirmesi bedenini, duygulanımını ve
zihninden geçen düşünceleri etkiler ve düşünce hatalarına yol açar. Örneğin
sınav kaygısı yaşayan kişinin ‘sınavda kontrolümü kaybedeceğim ve başarısız
olacağım’ veya ‘bu sınav çok zor ve kesin yapamayacağım’ gibi negatif düşünce
hataları, daha fazla kaygılanmasına ve duruma karşı kontrolünü kaybetmesine
neden olur. Bu negatif düşünce kalıpları çaresizlik hissine yol açarak
motivasyon ve konsantrasyonu etkiler. Ayrıca sınav kaygısı yaşayan kişiler
istediği performansı sergileyemeyince kendisine yönelik kızgınlık, öfke ve
çaresizlik duyguları içinde duygusal semptomlar da sergileyebilirler.”
Ebeveynler
çözüm aradıklarını hissettirmeli
Bu dönemde çok yüksek
düzeyde kaygı yaşayan ebeveynlerin olduğunu söyleyen Uygun, “Ebeveynlerindeki
bu kaygılar ve beklentiler, ayrıca sınavla ilgili çevredeki insanların
beklentileri çocuklardaki kaygı seviyesini artırıyor. Sınav kaygısı yaşayan
çocukları varsa onlarla konuşmaları gerekiyor. Onu kaygılandıran düşüncelerin
neler olduğu, ne olmasından endişelendiği, ne tür güçlükler yaşadığı
öğrenilirse faydalı bir sonuca varılabilir. Ancak tüm çabalara rağmen sınav
kaygısını çocuğun yönetemediği görülüyorsa, karamsar, mutsuz ve sürekli
heyecanlı olduğu, uykularının kaçtığı, ders çalışma performansının düştüğü
gözlemleniyorsa, çözümleme de zorluk yaşanıyorsa mutlaka bir uzmandan
danışmanlık alınmalı” dedi.
Psikoterapi
ile aşırı kaygılardan kurtulmak mümkün
Klinik Psikolog Esma Uygun,
adayların olumsuz sonuçlara neden olan aşırı sınav kaygısından kurtulabilmeleri
için psikoterapi seansları uyguladıklarını söyledi: “6 seanslık psikoterapi
öncesi ilk etapta bir kez moxo testi uygulanıyor. Bu test ile amacımız çocuk ve
gençlerin dikkatini ölçmektir. Hafif düzeyde kaygı başarıyı getirir ancak
yüksek düzeydeki kaygı başarısızlığı getirecektir. Seansların sonunda ise
uzmanlarımız tarafından uygulanacak testler ile kaygı seviyesindeki değişim
saptanıyor.”