Kadınlar tarafından tercih edilen sivri
burunlu yüksek topuklu ayakkabılar halk arasında ayakta kemik çıkıntısı veya
çarpık parmak olarak bilinen halluks valgus rahatsızlığına neden olabiliyor.
Yapılan çalışmalar özellikle 6 cm'den yüksek topuklu ayakkabı giymenin halluks
valgus oluşum riskini yaklaşık 2,5 kat artırdığını ortaya koyuyor. Memorial
Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Ahmet Güray
Batmaz, kadınlarda erkeklerden 20 kat daha fazla görülen halluks valgus
hastalığı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Ayağınızda fazladan kemik yok
Ayak başparmağının dışa doğru dönerek
çıkıntı görünümünü aldığı halluks valgus rahatsızlığında hastaların birçoğu
ayaklarında fazladan bir kemik oluştuğunu düşünebilmektedir. Ancak bu durum
ayakta başka bir kemiğin oluşması değil ayak başparmağının tarak kemik üzerinde
dışarı doğru kaymaya başlamasıyla tarak kemiğinin daha belirgin hale
gelmesidir. Halluks valgus kadınları sıklıkla etkilemekle
birlikte erkeklerde ve hatta genç hastalarda da görülebilmektedir. Çocuk yaş
grubunda görülen tipte genellikle 10 yaşına kadar maksimum eğrilik oluşup, ilk
10 yıldaki kadar hızlı seyretmese de yıllık artış devam etmektedir.
Ayakkabı seçiminiz etkili olabilir
Halluks valgus bazı hastalarda ağrısız
ilerleyebilirken bazı hastalarda özellikle sivri burunlu topuklu ayakkabı
giyilmesiyle şiddetli ağrılara yol açabilmektedir. Günlük yaşamı olumsuz
etkileyen halluks valgus rahatsızlığında ayak tabanında nasırlaşma görülmesi bu
durumun süreklilik gösterdiğinin bir işareti olabilir. Düztabanlık, aşırı esnek
eklemler gibi bazı durumlar da halluks valgus rahatsızlığına zemin
hazırlayabilmektedir. Hastanın halluks valgusa genetik yatkınlığı da varsa
ayakkabı seçimi süreci hızlandırabilmektedir.
Topuk yüksekliğini 6 santimetre ile
sınırlayın
Yapılan çalışmalarda 6 cm’den yüksek
topuklu ayakkabı giyilmesinin, ayakkabının burnu geniş dahi olsa, halluks valgus gelişimi
için risk oluşturabildiğini ortaya koymaktadır. Yüksek topuklu ayakkabı giyen
çalışanların düztaban ayakkabı giyenlere oranla halluks valgus gelişme riski
yaklaşık 2,5 kat artmaktadır. Sivri burunlu ve topuklu ayakkabı seçiminin uzun
yıllar devam etmesi halluks valgus gelişme riskini daha da artırmaktadır.
Gece ateli ağrıyı alabilir ama tedavi
etmez
Halluks valgus hastalığının tedavisinde
kullanılan gece ateli veya parmak arası makara gibi uygulamalar yaşanan ağrıyı
azaltabilmektedir. Ancak bu uygulamalar ayak parmağında oluşan eğriliğin
derecesinde olumlu bir etki yaratmamaktadır. Bununla birlikte çıplak ayak
koşusuna yakın performans gösteren minimalist koşu ayakkabısı olarak
bilinen ayakkabı kullanımı ayaklara binen yüklerde düzeltme yaratabilmektedir.
Halluks valgus ameliyatı kişiye özel
planlanmalıdır
Halluksvalgus hastalığının kesin
tedavisi cerrahi yöntemdir. Halluks valgus ameliyatı sonrasında ayak tabanına
binen yük dağılımı sağlıklı kişilerinkine yaklaşmaktadır. Cerrahi sonrasında
yapılan yürüyüş analizlerinde 6 ay-1 yıl arasında belirgin düzelmeler
görülmektedir. Sporcularda halluksvalgus ameliyatı sonrasında spora
dönüş süresi 3 ay ile 1 yıl arasında değişmekle birlikte spor hayatına dönüş
oranları oldukça yüksektir. Halluks valgus ameliyatları titizlikle incelenmesi
gereken bir durumdur. Yapılacak cerrahinin şekline hastanın durumuna göre karar
verilmelidir.
Halluks valgus ameliyatından önce
planlanırken;
- Hastanın biyomekaniği
- Kemik ameliyatına yumuşak doku ameliyatının eklenip eklenmemesi
- Hastanın eklem gevşekliği veya sertliği
- Halluks valgusa eşlik eden düztabanlığın varlığı
- Eklemde kıkırdak dokunun aşınıp aşınmamış olması
- Yapılacak kemik kesilerindeki açının dar veya geniş olması gibi birçok durum değerlendirilerek ameliyat buna göre planlanmalıdır.
Ameliyattan sonra hastayı erken mobilize edebilmek için özel yapım halluksvalgusayakkabıları kullanılmaktadır. Ancak ayak ameliyatlarından
sonra ayakta uzun süre şişlik sorunu görülebilmektedir. Yaklaşık 1,5 ayın
sonunda hastaların günlük rutinlerine dönmesine izin verilmektedir. Sporcular
için özel bir değerlendirme ve spora dönüş programı yapılmalıdır.