Çocukluk çağında sık görülen tümörler arasında bulunan beyin tümörleri,
çocuklarda yetişkinlerden farklı belirtiler verebiliyor. Başlangıçta en çok
bilinen belirtisi baş ağrısı olan beyin tümörleri, şikayetlerini tam olarak ifade edemeyen bebek ve çocuklarda daha zor teşhis edilebiliyor. Yürümeyi
öğrenen bir çocuğun sık sık düşmeye başlaması gibi çocuklarda yaşanan
değişimleri ebeveynlerin dikkatli gözlemlemesi gerekiyor. İlerleyen dönemde ise
nöbet geçirme, dengesizlik, görme problemleri, yürüme bozukluğu ve bir takım
hormonal bozukluklardan şuur kaybına kadar kötü tablolar ortaya çıkabiliyor.
Memorial Şişli Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr.
Gökalp Silav, çocuklarda beyin tümörü ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi
verdi.
Bebeğinizin baş çevresini ölçün
Beyin tümörünün yetişkinlerde bilinen en önemli belirtisi şiddetli baş
ağrısıdır. Ancak bebek ve çocuklar şikâyetlerini tam olarak ifade
edememektedir. Yenidoğan döneminde ortaya çıkan beyin tümörlerinin büyük bir
çoğunluğu anne karnında gelişimle ilgili problemden kaynaklanmaktadır.
Genellikle hayatın ilk birkaç haftasında belirti veren bu tümörler daha kötü
seyirli olabilmektedir. Yeni doğan bebeklerde baş çevresi ortalama ayda 1 cm
büyümektedir. Kafa kemiklerinin birleşmesinden önce ortaya çıkan tümörler başın
çok daha hızlı büyümesine neden olabilmektedir. Rutin kontrollerinde
bebeklerinin baş çevresini ölçerek not tutulması hayati önem taşıyabilmektedir.
Yeni doğan bebeğin vermesi gereken tepkileri ebeveynler tarafından dikkatli
takip edilmelidir.
- Bebek sürekli uykuluysa
- Uyanık kalmakta zorluk çekiyorsa
- Halk arasında pelte gibi yatıyor denilen normalden daha fazla hareketsiz bir durumdaysa
- Yaşıyla uyumlu bir şekilde başını kaldıramıyorsa
- Sürekli bitkinlik halindeyse
- Beslenmesinde sorun yaşıyorsa en kısa sürede bir doktora başvurulmalıdır.
Çocuk düşe kalka büyür demeyin
2-3 yaşındaki çocuklar bebeklere göre konuşmayı öğrenmeye başlasa da yine
de sorunlarını bir yetişkin gibi dile getirememektedir. Özellikle baş ağrısı
gibi belirtileri dile getirmekte zorlanan çocukların bu dönemde de iyi
gözlemlenmesi gerekmektedir. Bu yaştaki çocuklarda beyin tümörleri baş
ağrısının bir ifadesi olan saçını çekiştirme, ağlama, huzursuzluk, iştahsızlık
gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Beyin tümörleri bu dönemdeki çocuklarda
bebeklerden daha farklı belirtilerle ortaya çıkabilmektedir.
- Çocuğun daha önce kazandığı yeteneklerde gerileme olması
- Yürümeyi öğrenmesine rağmen sık sık düşmeye başlaması
- Tuvalet kontrolünü sağlayan çocuğun idrar kaçırmaya başlaması
- Vücudun bir yarısında kuvvetsizlik
- Gözlerde kayma veya odaklama problemi
- Yutma zorlukları
- Çocuğun beslenmesinin genel anlamda bozulması
- Yaşı ile uyumlu olmayan bir takım hormonal belirtilerin ortaya çıkması
Tedavide cerrahi ön plana çıkıyor
Çocuklarda beyin tümörünün teşhis ve tedavisinde de yetişkinlere göre bazı
farklılıklar bulunmaktadır. Genellikle ailelerin veya rutin takipleri sürdüren
çocuk doktorlarının şüphelenmesi üzerine hastaneye gelen çocuklarda teşhis için
MR çekilmesi gerekmektedir. Kaliteli bir MR görüntü alınması için MR cihazının
içinde hareketsiz durulması gerektiğinden çocuklarda anestezi altında ilaçlı MR
tercih edilmektedir. Çocuklarda belirli bir yaşa kadar radyoterapi kullanılamadığı
için cerrahi tedavi sırasında tümörünün mümkünse tamamının çıkartılabilmesi
önemlidir. Tümörün cerrahi yöntemle tam olarak çıkartılabildiği durumlarda
iyileşme çok daha hızlı ve sağlıklı gelişmektedir. Cerrahi tedaviye ek olarak
çocuklara yönelik kemoterapi uygulamaları ve sık aralıklarla takip
önerilebilmektedir.
Çocuklarda kafatasının daha yumuşak olması nedeniyle ameliyat sırasında
uygulanan kafa sabitleyici aparatlar kullanılamamaktadır. Ameliyat sırasındaki
cerraha daha güvenli bir yol sağlayan nöromonitörizasyon (beynin elektriksel
aktivitelerinin takibi), nöronavigasyon (bilgisayar destekli anatomik yer
belirleyici sistem), ameliyat sırasında çok önemli bilgiler veren açık beyin
ultrasonu gibi yüksek teknolojiler mutlaka kullanılmalıdır. Bebek ve çocuklarda
beyin tümörünün başarılı bir şekilde tedavi edilebilmesi için; mikrocerrahi
tekniğine hâkim çocukluk çağı tümörlerinde deneyimi olan beyin cerrahı, çocuk
onkoloji, radyoloji, çocuk nöroloji gibi branşların bir arada çalışarak
multidisipliner bir yaklaşım yürütülmelidir.