Lancet
Global Health dergisinde yayımlanan, 1990-2010 yılları arasında yaklaşık 190
ülkede yapılan gözlemlere göre insanların sağlıklı yiyecekleri daha fazla
tükettiklerinin görüldüğünü ancak besin değeri olmayan abur cubur tüketiminde
ise sağlıklı yiyecek tüketiminden daha fazla bir artış görüldüğünü vurgulayan
Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek, “Kentleşme hızının
yüksekliği, çalışan sayısının artışı, hızlı ve aşırı işlenmiş gıdalara olan
talebin artışına sebep oluyor. Bununla beraber Birleşik Devletler Sağlık
Enstitüsü’nün yayınladığı bir derlemede, 2-11 yaş arası çocukların yiyecek ve
içecek tercihleri ve isteklerinin televizyon gıda reklamlarından etkilendiği
görüldü” dedi.
Abur
cuburlar hastalıklara davetiye çıkarıyor
Cips, asitli şekerli
içecekler ve tatlı tuzlu atıştırmalıkların lif, vitamin ve mineraller
bakımından da yoksun olduğunu belirten Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek,
“Dolayısıyla bu yiyecekler kalp hastalıkları, diyabet, tansiyon gibi
hastalıklara zemin hazırlarlar. Mide bağırsak hastalıkları ve hatta kanser
riskini arttırabildiğine dair çalışmalar mevcut. Bu gıdalar aynı zamanda
bağışıklık sistemini baskılar ve vücudu dirençsiz bırakarak çeşitli
hastalıklara da davetiye çıkarabilirler” şeklinde konuştu.
İşlenmiş
et ürünleri kanser riskini arttırıyor
Paketli gıdaları alırken
etiketinin mutlaka okunması gerektiğini belirten Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba
Örnek, “Trans yağ içermemesi, 100 gramında 1,25 gramdan fazla tuz içermemesi,
monosodyumglutamat (MSG), şeker çözeltisi, glukoz şurubu, susuz dekstroz,
fruktoz şurubu, mısır şurubu, maltoz şurubu, sodyum metabisülfit ve sodyum
sorbat, sitrik asit, benzoik asit ve fosforik asit, aspartam, sakarin
içermemesi önemli. 100 kalori başına 120 mg'dan fazla sodyum içeren ürünlerin
tüketilmemesi öneriliyor” açıklamasında bulundu. Gluten veya laktoz hassasiyeti
olanların bu maddeleri içeren paketli gıdalardan uzak durması gerektiğini
söyleyen Örnek, “Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş et ürünlerine antibakteriyel
ve renk tutucu olsun diye eklenen sodyum nitrit kanser riskini arttıran bir
maddedir. MSG, cips, bazı katı yağlar, et suları, hazır çorbalar, soslar,
işlenmiş et ürünlerinde, mayonezlerde bulunuyor. Bunların haricinde tabii ki
son tüketim tarihine ve paketin deforme olup olmamasına dikkat etmek de gıda
güvenliği açısından önemli” uyarısında bulundu.
Çocuklar
paketli gıdaları tattıktan sonra doğal tatlara isteksiz olabiliyor
Çocukların abur cubur
tüketiminin ailelerin tutumuyla yakından ilişkili olduğunu hatırlatan Tuba Örnek,
“Çocuklar küçük yaşlardan itibaren bu gıdaları tattıktan sonra doğal tatlara
karşı isteksiz olabiliyor ve yetersiz beslenmiş oluyorlar. Çocuklara abur
cuburlar yerine sağlıklı atıştırmalıklar sunulmalı. Bunlar ceviz, fındık,
badem, kuru veya taze meyveler, ev yapımı meyve ve süt/yoğurt karışımları, az
şekerli limonata, sütlü az şekerli ev yapımı tatlılar, fırında patates
cipsleri, sade dondurma gibi seçenekler olabilir” önerisinde bulundu.
Sağlıklı
beslenerek birçok hastalığı önlemek mümkün
Aşırı işlenmiş gıdaların
her yaşta zararlı olduğunu özellikle bebek, çocuk, hamile, emzikli, yaşlı
bireylerde sakıncalı olduğunu vurgulayan Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek,
“Diyabet, tansiyon, kalp, kanser gibi hastalıkları olan kişilerin de bu konuda
dikkatli olmaları gerekir” dedi. Sağlıklı besinlere yönelmek için sağlık
personelleri tarafından bilinçlendirilmenin çok önemli olduğunu söyleyen Örnek,
“Ev, iş, okul ortamlarında abur cubur alışkanlıklarının yerine sağlıklı
atıştırmalıklar konmalı. İnsan ömrü ve hastalıklarıyla beslenme arasındaki
ilişki hakkında pek çok çalışma var. Bunların sonuçları bize gösteriyor ki
sağlıklı beslendiğimiz zaman birçok hastalığın önünü çok büyük oranlarda kesmiş
oluyoruz” açıklamasında bulundu.