Yemekten sonra karın şişkinliği, ağrı veya doygunluk ile kendini gösteren
hazımsızlık, toplumda sık rastlanan sağlık problemleri arasında yer alıyor.
Sindirim sisteminin iyi çalışmaması sonucu oluşan hazımsızlık bazen de
tüketilen besinlerden veya yanlış yeme alışkanlıklarından kaynaklanabiliyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Züleyha Akkan
Çetinkaya, hazımsızlık şikayetlerine karşı alınması gereken önlemler hakkında
bilgi verdi.
Çiğnemeden yutmayın
Hazımsızlık sindirim sisteminin iyi çalışmaması sonucu ortaya çıkmaktadır.
Sindirim ağızda başlamaktadır ve besinlerin iyi çiğnenmesi gerekliliğine dikkat
edilmelidir. Çiğneme, hem yiyeceklerin mekanik olarak parçalanıp, mide için
daha kolay sindirilebilir hale gelmesini, hem de tükürük içindeki enzimler ile
karışıp, sindirimin ağızda başlamasını sağlamaktadır. Kısmen sindirilen gıda
midede salgılanan asit ve düzenli kasılmalarla iyice küçültülerek bulamaç
halinde ince bağırsağın ilk kısmına iletilir. Pankreas, karaciğer ve safra
kesesinden salgılanan enzimlerle gıdaların içindeki maddeler yapı taşlarına
dönüşmektedir.
Mucizevi organ bağırsaklar
Parçalanan ve yapı taşlarına ayrılan gıdanın, vücudun işine yarayabilmesi
için bağırsaklarda emilip kana geçip işi yarayacakları organlara taşınması
gerekmektedir. Bu emilimin yapılabilmesi ve yine enzim salgılaması için ince
bağırsak hücrelerine ihtiyaç bulunmaktadır. Emilimin daha fazla sağlanabilmesi
için ince bağırsak hücrelerinin yüzeyi düz değil, kıvrımlıdır. Tüm ince
bağırsak emilim alanı yaklaşık 250 m2’ dir yani neredeyse bir tenis kortunun
boyutlarına yakındır. Kalın bağırsakta, günümüz tıbbının en büyük mucizevi
keşiflerinden biri olan; bakteriler, virüsler, mayaların bulunduğu mikrobiota
bulunmaktadır. Mikrobiotanın toplam ağırlığı 2 kg kadar, içerdiği gen sayısı
ise, insan vücudunda bulunan genlerin birkaç yüz katı kadardır. Burada bir
kısmı bilinen bir kısmı ise henüz bilinmeyen çeşitli mekanizmalarla sindirim
devam eder, fazla sıvı emilir ve kalan posa, düzgün şekilde çalışan
kalınbağırsak ile dışarı atılır.
Hazımsızlık yaşamamak için 6 öneri
1- Sindirim sisteminin
herhangi bir yerinde yaşanan aksama hazımsızlık gibi şikayetler ile ortaya
çıkabilmektedir. Bu aksamanın olmaması için organların düzgün çalışması kadar
gün için de dikkat edilmesi gereken durumlar da bulunmaktadır.
2- Öğünler arasında uzun
açlık süreleri oluşturmayın. Uzun açlık süreleri sonunda yenen yemekler; artmış
mide asit salgısı ile dolu midenin birden genişlemesine ve istenmeyen şişkinlik
hissine neden olabilir.
3- İyi çiğnemeden, hızlı
yemek veya yemek yerken konuşmak, hava yutmamıza neden olacağı için şişkinlik
ve gaz şikayeti olarak ortaya çıkabilir.
4- Yağlı yiyeceklerden
uzak durun. Yağlı yiyecekler mide boşalmasını yavaşlatır. Bulantı ve şişkinlik,
reflüye neden olabilir.
5- Yatmadan önce yemek
yemeyin. Gece geç vakit yenen yemekler, sindirim için gereken zaman kalmadığı
için, gece hazımsızlık ve reflü şikayeti yapabilir.
6- Stres kontrolünü
sağlamaya çalışın. Stres hazımsızlığı tetikleyebilir. Sınav öncesi gibi stresli
dönemlerde karın ağrılarının yaşanması çok sık karşılaşılan bir durumdur. Stres
anında salgılanan bazı maddeler, bağırsak hareketlerini etkileyerek
hızlandırabilir veya yavaşlatabilir.
Bu belirtilerde doktora gitmeyi
geciktirmeyin
- Ağızdan veya makattan kan gelmesi,
- Yutma güçlüğü,
- Devam eden bulantı-kusma,
- İstemsiz kilo kaybı,
- Dışkılama alışkanlığında yeni meydana gelmiş değişiklik,
- Ailede sindirim sistemi kanseri olması,
- Erkek veya menopoz sonrası kadında demir eksikliği olması durumlarında zaman, kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.