Farklı nedenlerden kaynaklanabilen beyin kanamalarında; kafa travması,
anevrizma, yüksek tansiyon en sık karşılaşılan durumların başında geliyor.
Yaşanabilecek kazalara karşı gerekli önlemleri almak, tansiyonu kontrol altında
tutmak, ağır sporlardan uzak durmak, sigarayı bırakmak hatta kabızlığı
önleyecek tedaviler bile beyin kanamalarına karşı alınacak önlemler arasında
bulunuyor. Memorial Şişli Hastanesi Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahisi
Bölümü’nden Prof. Dr. Nezih Özkan, beyin kanaması ve alınması gereken önlemler
hakkında bilgi verdi.
Yeni başlayan baş ağrılarını önemseyin
Baş ağrısı beyin kanamalarında en önemli belirtilerin arasında yer
almaktadır. Daha önce yaşanılan baş ağrılarından farklı olarak ortaya çıkan baş
ağrılarında zaman kaybetmeden doktora gitmek hayat kurtarabilmektedir.
Hastaların birçoğu yaşanan baş ağrısını; daha önce yaşanmamış bir ağrı tarzında
olduğunu ve göz kürelerinin yuvasından çıkacakmış gibi baskı yaşandığı şeklinde
tarif etmektedir. Bu tarzda bir baş ağrısının ardından bulantı, kusma, konuşma,
hareket veya görme bozuklukları yaşanırsa hiç zaman kaybedilmeden doktora gidilmesi
gerekmektedir.
Yaşa göre beyin kanaması nedenleri
değişebiliyor
Trafik veya iş kazaları, yüksekten düşme gibi travmalara bağlı beyin
kanamaları çok sık yaşanmaktadır. Travmaların dışında halk arasında baloncuk
olarak bilinen anevrizmalar veya damar yumağı olarak bilinen Arteriovenöz
Malformasyon (AVM) gibi beyin damar rahatsızlıkları da beyin kanamalarına zemin
hazırlayabilmektedir. Yüksek tansiyon kalp damar hastalıklarında etkili olduğu
gibi beyin kanamalarının da önemli bir nedenini oluşturmaktadır. Kan
hastalıkları, beyindeki iltihaplanma veya tümörler de beyin kanamasına yol
açabilmektedir. Travmalar her yaş grubu için risk teşkil etmekle birlikte daha
hareketli bir yaşam süren ve ağır spor yapan gençler travmalara bağlı beyin
kanamalarında bir adım öne çıkmaktadır. Gençlerde beyin kanaması için bir diğer
risk faktörü ise halk arasında damar yumağı olarak bilinen Arteriovenöz
Malformasyonlardır. Daha çok doğuştan gelen bu rahatsızlık genç nüfusta yaşanan
beyin kanamalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Baloncuk olarak bilinen
anevrizmalar ise orta yaş grubu için risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Yüksek tansiyona bağlı beyin kanamaları ise en çok 60 yaş üstü grupta
görülmektedir.
İlk müdahale hayat kurtarabiliyor
Beyin kanaması aniden gelişebildiği gibi zaman içinde yavaş yavaş beyin
zarları arasına kan birikmesiyle de oluşabilmektedir. Kişinin hiç önemsemediği
bir travma, kanın yavaş yavaş birikmesi sonucu haftalar hatta aylar sonra bile
hayati tehlikelere neden olabilecek seviyelere gelebilmektedir. Her iki durumda
da acil olarak donanımlı bir sağlık merkezine ulaşmak gerekmektedir. İlk
müdahalenin erken yapılabilmesi hayatta kalma şansını yükselttiği için bu
süreçte zamanla yarış çok önemlidir. Görüntüleme tetkikleriyle kanamanın yeri
ve boyutu belirlendikten sonra kanın cerrahi yöntemlerle boşaltılması
gerekmektedir. Ani gelişen beyin kanamalarında hastanın tansiyonunu düşürecek
dilaltı ilaçlar verilerek hastaneye ulaştırmak hastanın yaşam şansını
artırabilmektedir. Beyin kanamasına yol açan rahatsızlıkların tedavisinde
cerrahi yöntemler ön plana çıkmaktadır. Ancak AVM (Arteriovenöz
Malformasyon)’lerde, cerrahinin riskli olabildiği durumlarda Cyber Knife, Gamma
Knife gibi cihazlarla kanamaya neden olan lezyona müdahale edilebilmektedir. anevrizma veya damar yumağı rahatsızlıklarında kasıktan damara girilerek
uygulanan endavasküler tedavi yöntemleri de kullanılabilmektedir.
Beyin kanamasına karşı bu önlemleri alın
Beyin kanamalarının birçoğu gerekli tedbirlerin alınmasıyla önlenebilmektedir.
- Kazalara karşı tedbir alınmalıdır. Otomobil kullanırken emniyet kemeri takılması, kurallara uyulması, motosiklet sürücülerin koruyucu ekipmanları kullanması, iş kazalarında gerekli önlemlerin ve ekipmanların kullanılması önemlidir.
- Yüksek tansiyon ve diyabetli hastaların sürekli kontrol altında tutulması ve gerekli ilaçları eksiksiz kullanılmalıdır.
- Kafa içi basıncı artıracak ağır sporlardan uzak durulması gereklidir. Yüzme ve yürüyüş ideal sporlar arasındadır. Ancak bu sporları yaparken bile ani gelişen baş ağrılarında spora hemen ara verilmelidir.
- Kabızlık esnasında ıkınmak kafa içi basıncını artırabilir. Bu nedenle sadece ağır sporlar değil kronik kabızlık sorunu yaşayanların bu konuda tedavi almaları gereklidir.
- Özellikle ailesinde beyin kanaması geçiren kişiler yaşamlarında bir kez bile olsa görüntüleme yöntemleriyle beyinlerini kontrol ettirmelidir.
- Anevrizma ve damar yumakları gibi beyin damar hastalıklarının belirlenmesi durumunda kanama meydana gelmeden gerekli tedavilerin planlanması ölüm ve ciddi sakatlıkları önleme açısından önemlidir.
- Sigara ve alkol kullanımı, beyin kanaması ihtimalini yükseltebildiği için kullanılmamalıdır.
- Kan sulandırıcı ve doğum kontrol ilaçlarının da beyin kanaması riskini artırabildiği unutulmamalıdır. Bu tür ilaçlar alırken doktorun tavsiyesine göre hareket edilmelidir.