Eklemlerde
oluşan kıkırdak aşınmaları ve deformasyonlar, ilerleyen yaşlarda görülen eklem
ağrılarına yol açıyor. Kireçlenme olarak bilinen “artroz” rahatsızlığı sıklıkla
diz ekleminde ortaya çıkıyor. Kilo verme, istirahat gibi önlemler ya da fizik
tedavi ve eklem içi enjeksiyon gibi yöntemlerle ağrılar azalsa da kireçlenmenin
kalıcı ve kesin tedavisi için diz eklem protezi gerekli olabiliyor. Memorial
Hizmet Hastanesi Ortopedi Bölümü’nden Op. Dr. Selim Türkkan, diz kireçlenmesi
ve diz protezi uygulamaları hakkında bilgi verdi.
Diz
kireçlenmeniz kalıcı sakatlıklara neden olmasın
Diz eklem kireçlenmeleri
genellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Denediği birçok yönteme
rağmen kireçlenmeden bir türlü kurtulamayan hastalar, dayanılmaz diz ağrıları
nedeniyle yürüme ve merdiven çıkma gibi günlük basit aktiviteleri bile yapmaz
hale gelmektedir. Kireçlenmeye bağlı diz ağrısı olan hastaların ağrısız yürüme
mesafesinin 300 metrenin altına düşmesi, her gün ağrı kesici ilaçlar kullanmak
zorunda kalması ve özellikle de gece ağrıları diz protezi ameliyatını
kaçınılmaz hale getirmektedir. Aksi durumda diz ağrıları için her gün ağrı
kesici almak zorunda kalan hastalarda ilaçlara bağlı olarak böbrek ve karaciğer
hasarı meydana gelebilmektedir. Tedavi edilmeyen diz kireçlenmeleri ilerleyen
dönemlerde hastalarda sakatlıklara da neden olabilmektedir.
Her
yaştan hastaya uygulanabilir
Dizinde ciddi kireçlenme
olan hastaların çoğu 60-80 yaş arasındadır. Ancak zorunlu hallerde özellikle
travma veya tümör tedavisi olan kişilerde diz kireçlenmeleri erken yaşta ortaya
çıkabilmektedir. Genel durumu iyi olan hastalarda daha ileri yaşlarda da diz
protezi ameliyatı uygulanabilmektedir.
Diz
protezi ile spor da yapabilirsiniz
Diz protezine karar
verirken önemli bir nokta bu cerrahinin neleri sağlayıp neleri
sağlayamayacağının bilinmesidir. Yapay bir dizin tamamen normal diz gibi olması
beklenmemelidir. Başarılı bir ameliyat ile en az 20-25 yıl ağrısız bir süre
geçirilebilir. Eşlik eden başka sağlık sorunu olmayan hastalar günlük normal
aktivitelerinin çoğunu rahatlıkla yapabilir. Doktorunun talimatları uygulayan
hastalar, yapay diz ile spor aktivitelerine katılabilir. Futbol, basketbol gibi
sporlar yerine çok zorlamamak şartı ile tenis ve kısa mesafeli koşular tercih
edilebilir. Ancak çoğu hasta bu imkanı düzenli yürüyüşlerden yana
kullanmaktadır. Dizlerinde hareket kısıtlılığı olan hastaların %90′ı total diz
protezi sonrası daha iyi bir hareket açıklığına sahip olmaktadır. Ancak protez
ile süper bir atlet performansına sahip olunamayacağının bilincinde olarak risk
almamak gerekir.
Diz
protezinizle 15-30 yıl yaşam kalitenizi yükseltebilirsiniz
Protezin kullanım süresi
hastanın kemik kalitesine, fizik aktivasyon düzeyine uygulanan tekniğe ve
hastanın kullanımına göre değişiklik göstermektedir. Total diz protezini
oluşturan metal ve plastik parçalar, hareket sırasında ortaya çıkan sürtünmeye
bağlı olarak zaman içinde aşınmaktadır. Aşınma ile ortaya çıkan ve gözle
görülmeyecek kadar küçük metal ve plastik parçalarına karşı vücudun cevabı ile
protezler tutunduğu kemikten ayrılarak gevşeyebilmektedir. Uygun cerrahi teknik
ve modern protez tasarımları kullanılarak yapılan diz protezlerinin ömrü
günümüzde 15-30 yıla kadar uzayabilmektedir. Kemik erimesi olan hastalarda
protezin ömrü kısa olabilmektedir. Gevşeyen protezler yeni bir protez ile
değiştirilebilmektedir.
Hareketli
diz eklemi tercih edilmektedir
Diz eklemi bozulduğu için
yürüme güçlüğü çeken ve şiddetli ağrısı olan hastalara diz protezi ameliyatı
dışında eklem dondurma ameliyatı da yapılabilmektedir. Eklem dondurma ameliyatı
fiziki olarak ağır iş yapan kişilerde tercih edilmektedir. Ancak iki diz eklemi
birlikte bozulmuş ise her iki dizi dondurma işlemi yapmak sakıncalıdır.
Günümüzde ileri derecede hareket kısıtlılığına neden olduğu için eklem dondurma
ameliyatı terkedilmektedir. Donmuş diz eklemi yerine hareketli diz eklemini
tercih edilmektedir.